KÖK HARFLER: ز ي ت
ANLAM:
زَاتَ : Birisini zeytinle beslemek, ona zeytinyağı sürmek.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
xx
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek |
| زَيْتٌ | isim | 1 | Zeytinyağı | 24/35 |
| زَيْتُونٌ | isim | 5 | Zeytin ağacı, zeytin meyvesi | 6/99 |
| زَيْتُونَةٌ | isim | 1 | Bir zeytin ağacı, bir zeytin tanesi | 24/35 |
|
| Toplam | 7 |
|
|
BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR:
Yok.
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Zeyt | زَيْت | Zeytinyağı. Yağ. | Çoğul: Züyût |
| Zeytûn (Zeytin) | زَيْتُون | Zeytin. | Zeytûnî, Zeytûniyye |
| Zeyyât | زَيَّات | Zeytinyağı satan. |
|
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
زَيْتٌ : İsim.
| 24:35 | يَكَادُ زَيْتُهَا يُضِيءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ |
| Diyanet Meali: | Bu ağacın yağı, ateş dokunmasa bile neredeyse aydınlatacak (kadar berrak)tır. |
زَيْتُونٌ : İsim.
| 6:99 | وَجَنَّاتٍ مِنْ أَعْنَابٍ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُشْتَبِهًا وَغَيْرَ مُتَشَابِهٍ |
| Diyanet Meali: | …üzüm bahçeleri, zeytin ve nar (çıkarırız): (Her biri) birbirine benzer ve (her biri) birbirinden farklı. |
| 6:141 | وَالنَّخْلَ وَالزَّرْعَ مُخْتَلِفًا أُكُلُهُ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَّانَ |
| Diyanet Meali: | …ürünleri çeşit çeşit hurmalıkları ve ekinleri, zeytini ve narı … |
| 16:11 | يُنْبِتُ لَكُمْ بِهِ الزَّرْعَ وَالزَّيْتُونَ وَالنَّخِيلَ وَالْأَعْنَابَ |
| Diyanet Meali: | Allah o su ile size; ekin, zeytin, hurma ağaçları, üzümler … bitirir. |
| 80:29 | وَزَيْتُونًا وَنَخْلًا |
| Diyanet Meali: | Zeytinler, hurmalıklar..* |
| 95:1 | وَالتِّينِ وَالزَّيْتُونِ |
| Diyanet Meali: | Tîn’e ve zeytûn’a andolsun. * |
زَيْتُونَةٌ : İsim.
| 24:35 | يُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبَارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ لَا شَرْقِيَّةٍ وَلَا غَرْبِيَّةٍ |
| Diyanet Meali: | Mübarek bir ağaçtan, ne doğuya, ne de batıya ait olan zeytin ağacından tutuşturulur. |