KÖK HARFLER: ي ق ظ
ANLAM:
يَقِظَ : Uyanmak; uyumamak
AÇIKLAMA:
xx
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek | Açıklama |
| أَيْقَاظٌ | isim | 1 | Uyanık (çoğul) | 18/18 | Tekili: يَقِظٌ |
|
| Toplam | 1 |
|
|
|
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Yakza (Yakaza) | يَقْظَة | Uyanıklık. Dikkatli olma. |
|
| Yakzân | يَقْظَان | Uyanık, gözü açık. | Çoğulu: Yakâzî |
| Yakazânî | يَقَظَانِى | Uyanıklık. |
|
| Yakâzet | يَقَاظَة | Uyanıklık |
|
| Îkâz | إِيقَاظ | Uyandırmak. Gafletten kurtarmak. Tenbih. |
|
| Mûkız | مُوقِظ | Uyandıran, ikaz eden. |
|
| Tayakkuz | تَيَقُّظ | Uyanıklık. | Çoğulu: Teyakkuzât |
| Müteyakkız | مُتَيَقِّظ | Uyanık, uyanmış, tetikte, gözü açık olan. |
|
| İstîkâz | إِسْتِيقَاظ | Uykudan uyanmak. |
|
| Müsteykız | مُسْتَيْقِظ | Uykudan uyanan, istikaz eden. |
|
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
أَيْقَاظٌ : İsim. Çoğul. Tekili: يَقِظٌ
| 18:18 | وَتَحْسَبُهُمْ أَيْقَاظًا وَهُمْ رُقُودٌ |
| Diyanet Meali: | Uykuda oldukları hâlde, sen onları uyanık sanırsın. |