KÖK HARFLER: س ب ت
ANLAM:
سَبَتَ : İstirahat etmek; işten uzak durmak. Hareketsiz olmak. Sebt (Cumartesi) gününe girmek; Sebt’i yerine getirmek, yani Sebt’in gereksinimlerini uygulamak.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
xx
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek |
| سَبَتَ | fiil-I | 1 | İstirahat etmek, dinlenmek; Cumartesi günü üzerine düşen vazifeyi yapmak (Yahudilere ait bir fiildir) | 7/163 |
| سُبَاتٌ | isim | 2 | İstirahat, rahatlık, sükunet; ölüm | 25/47 |
| سَبْتٌ | isim | 6 | Yahudilerin tatil yaptıkları gün (Cumartesi günü) | 2/65 |
|
| Toplam | 9 |
|
|
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Sebt | سَبْت | Cumartesi. |
| Sebtiyyûn | سَبْتِيُّون | Cumartesiciler mezhebi. |
| Sübât | سُبَات | Koma, istirahat. |
| Şabat | ——— | Yahudilerin dinlenme günü olan Cumartesi gününü temsil eder. |
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
سَبَتَ : Fiil-I.
| 7:163 | وَيَوْمَ لَا يَسْبِتُونَ لَا تَأْتِيهِمْ |
| Diyanet Meali: | Tatil yapmadıkları (diğer) günlerde ise gelmiyorlardı. |
سُبَاتٌ : İsim.
| 25:47 | وَهُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِبَاسًا وَالنَّوْمَ سُبَاتًا |
| Diyanet Meali: | O, geceyi size bir örtü, uykuyu istirahat zamanı (yapandır.) |
| 78:9 | وَجَعَلْنَا نَوْمَكُمْ سُبَاتًا |
| Diyanet Meali: | Uykunuzu bir dinlenme (sebebi) kıldık. * |
سَبْتٌ : İsim.
| 2:65 | وَلَقَدْ عَلِمْتُمُ الَّذِينَ اعْتَدَوْا مِنْكُمْ فِي السَّبْتِ |
| Diyanet Meali: | Şüphesiz siz, içinizden Cumartesi yasağını çiğneyenleri bilirsiniz. |
| 4:47 | أَوْ نَلْعَنَهُمْ كَمَا لَعَنَّاأَصْحَابَ السَّبْتِ |
| Diyanet Meali: | Yahut cumartesi halkını lânetlediğimiz gibi onları lânetlemeden.. |
| 4:154 | وَقُلْنَا لَهُمْ لَا تَعْدُوا فِي السَّبْتِ وَأَخَذْنَا مِنْهُمْ مِيثَاقًا غَلِيظًا |
| Diyanet Meali: | Yine onlara, “Cumartesi (yasakları) konusunda haddi aşmayın” dedik ve onlardan sağlam bir söz aldık. |
| 7:163 | وَاسْأَلْهُمْ عَنِ الْقَرْيَةِ الَّتِي كَانَتْ حَاضِرَةَ الْبَحْرِ إِذْ يَعْدُونَ فِي السَّبْتِ |
| Diyanet Meali: | (Ey Muhammed!) Onlara, deniz kıyısında bulunan kent halkının durumunu sor. Hani onlar Cumartesi (yasağı) konusunda haddi aşıyorlardı. |
| 7:163 | إِذْ تَأْتِيهِمْ حِيتَانُهُمْ يَوْمَ سَبْتِهِمْ شُرَّعًا |
| Diyanet Meali: | Zira tatil yaptıkları Cumartesi günü balıklar onlara akın akın geliyorlardı. |
| 16:124 | إِنَّمَا جُعِلَ السَّبْتُ عَلَى الَّذِينَ اخْتَلَفُوا فِيهِ |
| Diyanet Meali: | Cumartesi gününe saygı, ancak onda görüş ayrılığına düşenlere farz kılındı. |