ص ف و

KÖK HARFLER: ص ف و

ANLAM: 

صَفَا : Saf olmak. Bir şeyin en hayırlı veya seçkin kısmını almak. 

AÇIKLAMA:

xx

DİĞER BAZI TÜREVLER:

xx

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


Tür Adet Anlam Örnek
أَصْفَى fiil-IV 2 Seçti, tercih etti 17/40
اِصْطَفَى fiil-VIII 12 Seçti, üstün tuttu, diledi 3/42
صَفْوَانٌ isim 1 Kayalık, kaya, kaya tabakası 2/264
مُصْطَفَى isim 1 Seçilen, üstün kılınan 38/47
مُصَفَّى isim 1 Tasfiye edilmiş, süzülmüş 47/15
الصَّفَا özel isim 1 Safâ (Kâ’be yakınında bulunan bir tepenin adı). 2/158

Toplam 18

BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Kök Harflerinin Yer Değişimi

Mahreci Benzeyen Kökler

Benzer Manada Kelimeler

  • صَفَا
    • اِعْتَدَلَ > bak: ع د ل
    • تَحَسَّنَ > bak: ح س ن
    • رَاقَ
  • صَفَاءٌ
    • جَلَاءٌ > bak: ج ل و
    • نَقَاءٌ
    • وُضُوحٌ

Zıt Manada Kelimeler

  • صَفَا
    • سَاءَ > bak: س و أ
    • تَلَبَّدَ > bak: ل ب د
    • اِكْفَهَرَّ
    • غَامَ
  • صَفَاءٌ

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Sâf (Sâfî) صَافِى Samimi, içi temiz. Katışıksız, halis. Çoğulu: Asfiyâ
Safiyye صَافِيَّة Samimi, içi temiz. Katışıksız, halis.
Safâ صَفَا Temiz, safi olmak.
Safvet صَفْوَة Halis ve güzide. Saf ve temiz.
Safvân صَفْوَان Yumuşak, düz ve kaygan taş veya kaya parçası.
Tasfiye تَصْفِيَة Arıtma, ayıklama, temizleme.
Musaffâ مُصَفَّى Safileşmiş. Temizlenmiş. 
Mustafâ مُصْطَفَى Güzide. Istıfa edilmiş. Has ve seçilmiş.
İstisfâ’ اِسْتِصْفَاء Madeni eritip tasfiye etmek, halisini almak.

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

أَصْفَى : Fiil-IV. 

17:40 أَفَأَصْفَاكُمْ رَبُّكُمْ بِالْبَنِينَ وَاتَّخَذَ مِنَ الْمَلَائِكَةِ إِنَاثًا
Diyanet Meali: Rabbiniz erkek çocukları size seçip ayırdı da kendisine meleklerden kız çocukları mı edindi?
43:16 أَمِ اتَّخَذَ مِمَّا يَخْلُقُ بَنَاتٍ وَأَصْفَاكُمْ بِالْبَنِينَ
Diyanet Meali: Yoksa, Allah, yarattıklarından kendisine kızlar edindi de, oğulları size mi seçip ayırdı? *

اِصْطَفَى : Fiil-VIII. 

2:130 وَلَقَدِ اصْطَفَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا
Diyanet Meali: Andolsun, biz İbrahim’i bu dünyada seçkin kıldık. 
2:132 إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ لَكُمُ الدِّينَ
Diyanet Meali: “Allah, sizin için bu dini (İslâm’ı) seçti.”
2:247 قَالَ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاهُ عَلَيْكُمْ وَزَادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ
Diyanet Meali: Peygamberleri şöyle dedi: “Şüphesiz Allah, onu sizin üzerinize (hükümdar) seçti, onun bilgisini ve gücünü artırdı.”
3:33 إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ
Diyanet Meali: Şüphesiz Allah, Âdem’i, Nûh’u, İbrahim ailesini (soyunu) seçip âlemlere üstün kıldı.
3:42 يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ
Diyanet Meali: “Ey Meryem! Allah, seni seçti. Seni tertemiz yaptı …”
3:42 وَاصْطَفَاكِ عَلَىٰ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ
Diyanet Meali: “…ve seni dünya kadınlarına üstün kıldı.”
7:144 إِنِّي اصْطَفَيْتُكَ عَلَى النَّاسِ بِرِسَالَاتِي وَبِكَلَامِي
Diyanet Meali: “Ey Mûsâ! Vahiylerim ve konuşmamla seni insanlar üzerine seçkin kıldım.”
22:75 اللَّهُ يَصْطَفِي مِنَ الْمَلَائِكَةِ رُسُلًا وَمِنَ النَّاسِ
Diyanet Meali: Allah, meleklerden de resûller seçer, insanlardan da.
27:59 قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَسَلَامٌ عَلَىٰ عِبَادِهِ الَّذِينَ اصْطَفَىٰ
Diyanet Meali:  (Ey Muhammed!) De ki: “Hamd Allah’a mahsustur. Selâm onun seçtiği kullarına.”
35:32 ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتَابَ الَّذِينَ اصْطَفَيْنَا مِنْ عِبَادِنَا
Diyanet Meali: Sonra biz, o kitabı kullarımızdan seçtiğimiz kimselere (Muhammed’in ümmetine) miras olarak verdik.
37:153 أَصْطَفَى الْبَنَاتِ عَلَى الْبَنِينَ
Diyanet Meali: Yoksa Allah kızları erkeklere tercih mi etti? *
39:4 لَوْ أَرَادَ اللَّهُ أَنْ يَتَّخِذَ وَلَدًا لَاصْطَفَىٰ مِمَّا يَخْلُقُ مَا يَشَاءُ
Diyanet Meali: Eğer Allah bir çocuk edinmek isteseydi, yarattıklarından dilediğini seçerdi.

صَفْوَانٌ : İsim.

2:264 فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفْوَانٍ عَلَيْهِ تُرَابٌ فَأَصَابَهُ وَابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلْدًا
Diyanet Meali: Böylesinin durumu, üzerinde biraz toprak bulunan ve maruz kaldığı şiddetli yağmurun kendisini çıplak bıraktığı bir kayanın durumu gibidir.

مُصْطَفَيْنِ : İsim. İsm-i Mef’ûl. İkili isim. İfti’âl Bâbı (VIII. Bâb). Tekili: مُصْطَفَى

38:47وَإِنَّهُمْ عِنْدَنَا لَمِنَ الْمُصْطَفَيْنَ الْأَخْيَارِ
Diyanet Meali:Şüphesiz onlar, bizim katımızda hayırlı, seçkin kimselerdendir. *

مُصَفَّى : İsim. İsm-i Mef’ûl. Tef’îl Bâbı (II. Bâb).  

47:15 وَأَنْهَارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّةٍ لِلشَّارِبِينَ وَأَنْهَارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّى
Diyanet Meali: İçenlere zevk veren şarap ırmakları ve süzme bal ırmakları …

الصَّفَا : İsim. Özel isim. 

2:158 اِنَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَةَ مِنْ شَعَائِرِ اللّٰهِ
Diyanet Meali: Şüphesiz Safa ile Merve, Allah’ın (dininin) nişanelerindendir.