KÖK HARFLER: م س ك
ANLAM:
مَسَكَ : Bir şeye veya kimseye sımsıkı tutunmak.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
xx
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
| Tür | Adet | Anlam | Örnek | Açıklama | |
| مَسَّكَ | fiil-II | 1 | Tuttu, sarıldı | 7/170 | |
| أَمْسَكَ | fiil-IV | 18 | Çekti, tuttu, bıraktı, salmadı | 67/21 | |
| اِسْتَمْسَكَ | fiil-X | 3 | Sarıldı, tutundu | 43/43 | |
| مِسْكٌ | isim | 1 | Misk: güzel bir koku | 83/26 | |
| إِمْسَاكٌ | isim | 1 | Çekmek, tutmak, bırakmak, salmamak | 2/229 | |
| مُمْسِكٌ | isim | 2 | Çeken, tutan | 35/2 | Müennes: مُمْسِكَةٌ |
| مُسْتَمْسِكٌ | isim | 1 | Sarılan, tutunan | 43/21 | |
| Toplam | 27 |
BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR:
Kök Harflerinin Yer Değişimi
Benzer Manada Kelimeler
- أَمْسَكَ (a)
- قَبَضَ > bak: ق ب ض
- أَمْسَكَ (b)
- اِسْتَمْسَكَ
- أَمْسَكَ > bu kök
- تَشَبَّثَ
- إِمْسَاكٌ (a)
- إِمْسَاكٌ (b)
Zıt Manada Kelimeler
- أَمْسَكَ (a)
- أَمْسَكَ (b)
- اِسْتَمْسَكَ
- إِمْسَاكٌ (a)
- إِمْسَاكٌ (b)
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Misk | مِسْك | Bir cins güzel koku ismi. |
| Mümessek | مُمَسَّك | Misk kokulu. |
| İmsâk | إِمْسَاك | Kendini tutmak. Bir şeyden el çekme. |
| Mümsik | مُمْسِك | Çok imsak eden, eli sıkı, bahil. |
| Mümsike | مُمْسِكَة | Tutan, yapışan, sıkı tutan. |
| İmsâkiyye | إِمْسَاكِيَّة | Ramazanda imsak vaktini ve namaz vakitlerini gösteren çizelge. |
| Temessük | تَمَسُّك | Tutunma. Sarılma. Sıkıca tutma. |
| Mütemessik | مُتَمَسِّك | Temessük eden. Sıkı sıkı yapışıp tutan. |
| İstimsâk | اِسْتِمْسَاك | Nefsine hakim olma, kendini tutma. |
| Müstemsik | مُسْتَمْسِك | Bırakmamak üzere sıkı tutan. |
| Misket | ——— | Mis üzümünden yapılan şarap. |
| Müge | ——— | İnci çiçeği. |
“Güzel kokulu bir üzüm ve bundan yapılan şarap” anlamına gelen misket kelimesi, İtalyanca veya Fransızcadan dilimize girmiştir. Bu kelime bu dillere Arapçadan gelmiştir ve misk (مسك) sözcüğünden türetilmiştir. (Nişanyan Sözlük)
Müge kelimesi de dilimize Fransızcadan geçmiştir ama Fransızcaya Arapçadan gelmiştir ve misk (مسك) sözcüğünden türetilmiştir. (Nişanyan Sözlük)
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
مَسَّكَ: Fiil-II.
| 7:170 | وَالَّذِينَ يُمَسِّكُونَ بِالْكِتَابِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ إِنَّا لَا نُضِيعُ أَجْرَ الْمُصْلِحِينَ |
| Diyanet Meali: | Kitab’a sımsıkı sarılanlara ve namazı dosdoğru kılanlara gelince, şüphesiz biz, iyiliğe çalışan (erdemli) kimselerin mükâfatını zayi etmeyiz. * |
أَمْسَكَ : Fiil-IV.
| 2:231 | وَإِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ |
| Diyanet Meali: | Kadınları boşadığınız ve onlar da bekleme sürelerini bitirdikleri zaman, ya onları iyilikle tutun… |
| 2:231 | وَلَا تُمْسِكُوهُنَّ ضِرَارًا لِتَعْتَدُوا |
| Diyanet Meali: | Haklarına tecavüz edip zarar vermek için onları tutmayın. |
| 4:15 | فَإِنْ شَهِدُوا فَأَمْسِكُوهُنَّ فِي الْبُيُوتِ حَتَّىٰ يَتَوَفَّاهُنَّ الْمَوْتُ |
| Diyanet Meali: | Eğer onlar şahitlik ederlerse, o kadınları ölüm alıp götürünceye kadar kendilerini evlerde tutun (dışarı çıkarmayın). |
| 5:4 | فَكُلُوا مِمَّا أَمْسَكْنَ عَلَيْكُمْ وَاذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهِ |
| Diyanet Meali: | Onların sizin için tuttuklarından yiyin. Onu (av için) salarken üzerine Allah’ın adını anın (besmele çekin). |
| 16:59 | أَيُمْسِكُهُ عَلَىٰ هُونٍ أَمْ يَدُسُّهُ فِي التُّرَابِ |
| Diyanet Meali: | Şimdi onu, aşağılanmış olarak yanında tutacak mı, yoksa toprağa mı gömecek? |
| 16:79 | مَا يُمْسِكُهُنَّ إِلَّا اللَّهُ |
| Diyanet Meali: | (Gökyüzünde Allah’ın emrine boyun eğerek uçan kuşları görmüyorlar mı?) Onları gökte ancak Allah tutar. |
| 17:100 | قُلْ لَوْ أَنْتُمْ تَمْلِكُونَ خَزَائِنَ رَحْمَةِ رَبِّي إِذًا لَأَمْسَكْتُمْ خَشْيَةَ الْإِنْفَاقِ |
| Diyanet Meali: | De ki: “Eğer siz Rabbimin rahmet hazinelerine sahip olsaydınız, o zaman da tükenir korkusuyla cimrilik ederdiniz.” |
| 22:65 | وَيُمْسِكُ السَّمَاءَ أَنْ تَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ إِلَّا بِإِذْنِهِ |
| Diyanet Meali: | İzni olmaksızın yerin üzerine düşmesin diye göğü O tutuyor. |
| 33:37 | أَمْسِكْ عَلَيْكَ زَوْجَكَ وَاتَّقِ اللَّهَ |
| Diyanet Meali: | “Eşini nikâhında tut (onu boşama) ve Allah’tan sakın.” |
| 35:2 | وَمَا يُمْسِكْ فَلَا مُرْسِلَ لَهُ مِنْ بَعْدِهِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ |
| Diyanet Meali: | (Allah, insanlar için ne rahmet açarsa, artık onu tutacak (engelleyecek) yoktur.) Neyi de tutarsa, bundan sonra onu gönderecek yoktur. O, mutlak güç sahibidir, hüküm ve hikmet sahibidir. |
| 35:41 | إِنَّ اللَّهَ يُمْسِكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ أَنْ تَزُولَا |
| Diyanet Meali: | Şüphesiz Allah, gökleri ve yeri, yok olup gitmesinler diye (kurduğu düzende) tutuyor. |
| 35:41 | وَلَئِنْ زَالَتَا إِنْ أَمْسَكَهُمَا مِنْ أَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ |
| Diyanet Meali: | Andolsun, eğer onlar (yörüngelerinden sapıp) yok olur giderlerse, O’ndan başka hiç kimse onları tutamaz. |
| 38:39 | هَٰذَا عَطَاؤُنَا فَامْنُنْ أَوْ أَمْسِكْ بِغَيْرِ حِسَابٍ |
| Diyanet Meali: | “İşte bu bizim ihsanımızdır. Artık sen de (istediğine) hesapsızca ver yahut verme” dedik. * |
| 39:42 | فَيُمْسِكُ الَّتِي قَضَىٰ عَلَيْهَا الْمَوْتَ وَيُرْسِلُ الْأُخْرَىٰ |
| Diyanet Meali: | (Allah, ölen insanların ruhlarını öldüklerinde, ölmeyenlerinkini de uykularında alır.) Ölümüne hükmettiklerinin ruhlarını tutar, diğerlerini (belli bir süreye, ömürlerinin sonuna kadar) bırakır. |
| 60:10 | وَلَا تُمْسِكُوا بِعِصَمِ الْكَوَافِرِ وَاسْأَلُوا مَا أَنْفَقْتُمْ |
| Diyanet Meali: | Kâfir kadınları nikâhınızda tutmayın, sarfettiğinizi isteyin. |
| 65:2 | فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ فَارِقُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ |
| Diyanet Meali: | (Boşanan kadınlar iddetlerinin sonuna varınca), onları güzelce tutun, yahut onlardan güzelce ayrılın. |
| 67:19 | مَا يُمْسِكُهُنَّ إِلَّا الرَّحْمَٰنُ |
| Diyanet Meali: | Onları (havada) ancak Rahmân tutuyor. |
| 67:21 | أَمَّنْ هَٰذَا الَّذِي يَرْزُقُكُمْ إِنْ أَمْسَكَ رِزْقَهُ |
| Diyanet Meali: | Peki, Allah rızkını keserse, kimdir size rızık verecek olan? |
اِسْتَمْسَكَ : Fiil-X.
| 2:256 | فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَىٰ |
| Diyanet Meali: | O hâlde, kim tâğûtu tanımayıp Allah’a inanırsa, kopmak bilmeyen sapasağlam bir kulpa yapışmıştır. |
| 31:22 | وَمَنْ يُسْلِمْ وَجْهَهُ إِلَى اللَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَىٰ |
| Diyanet Meali: | Kim iyilik yaparak kendini Allah’a teslim ederse, şüphesiz en sağlam kulpa tutunmuştur. |
| 43:43 | فَاسْتَمْسِكْ بِالَّذِي أُوحِيَ إِلَيْكَ |
| Diyanet Meali: | Öyle ise sana vahyedilene sımsıkı sarıl. |
مِسْكٌ : İsim.
| 83:26 | خِتَامُهُ مِسْكٌ وَفِي ذَٰلِكَ فَلْيَتَنَافَسِ الْمُتَنَافِسُونَ |
| Diyanet Meali: | Onun (içiminin) sonu bir misktir (ağızda misk gibi koku bırakır). İşte yarışanlar, bunun için yarışsınlar. * |
إِمْسَاكٌ : İsim. Masdar. İf’âl Bâbı (IV. Bâb).
| 2:229 | الطَّلَاقُ مَرَّتَانِ فَإِمْسَاكٌ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْرِيحٌ بِإِحْسَانٍ |
| Diyanet Meali: | (Dönüş yapılabilecek) boşama iki defadır. Sonrası, ya iyilikle geçinmek, ya da güzellikle bırakmaktır. |
مُمْسِكٌ : İsim. İsm-i Fâil. İf’âl Bâbı (IV. Bâb).
| 35:2 | مَا يَفْتَحِ اللَّهُ لِلنَّاسِ مِنْ رَحْمَةٍ فَلَا مُمْسِكَ لَهَا |
| Diyanet Meali: | Allah, insanlar için ne rahmet açarsa, artık onu tutacak (engelleyecek) yoktur. |
مُمْسِكَاتٌ : İsim. İsm-i Fâil. İf’âl Bâbı (IV. Bâb). Kurallı Bayan Çoğul. Tekili: مُمْسِكَةٌ Müzekkeri: مُمْسِكٌ
| 39:38 | أَوْ أَرَادَنِي بِرَحْمَةٍ هَلْ هُنَّ مُمْسِكَاتُ رَحْمَتِهِ |
| Diyanet Meali: | “Yahut Allah bana bir rahmet dilese, onlar O’nun rahmetini engelleyebilirler mi?” |
مُسْتَمْسِكُونَ : İsim. İsm-i Fâil. İstif’âl Bâbı (X. Bâb). Kurallı Erkek Çoğul. Tekili: مُسْتَمْسِكٌ
| 43:21 | أَمْ آتَيْنَاهُمْ كِتَابًا مِنْ قَبْلِهِ فَهُمْ بِهِ مُسْتَمْسِكُونَ |
| Diyanet Meali: | Yoksa bundan önce onlara bir kitap verdik de ona mı sarılıyorlar? * |