KÖK HARFLER: م ك ث
ANLAM:
مَكَثَ : Umut içinde beklemek. Kalmak. Beklemek. Durmak.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
مُكْثٌ : Umut içinde beklemek. Kalmak. Beklemek. Durmak. İkamet etmek. Konukluk.
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
| Tür | Adet | Anlam | Örnek | |
| مَكَثَ | fiil-I | 4 | Durdu, durup bekledi. Devam etti. Baki kaldı. Acele etmedi. | 27/22 |
| مُكْثٌ | isim | 1 | Arayı bekleme veya umut etme | 17/106 |
| مَاكِثٌ | isim | 2 | Duran, durup bekleyen. Devam eden. Baki kalan. Acele etmeyen. | 43/77 |
| Toplam | 7 |
BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR:
Benzer Manada Kelimeler
- مَكَثَ
- مُكْثٌ
Zıt Manada Kelimeler
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelere günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Müks (Meks) | مُكْث | Durma, bekleme. Ağır ağır, vakit vakit. |
| Mâkis(e) | مَاكِث | Durup dinlenen, duraklayıp eğlenen. |
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
مَكَثَ : Fiil-I.
| 13:17 | وَأَمَّا مَا يَنْفَعُ النَّاسَ فَيَمْكُثُ فِي الْأَرْضِ |
| Diyanet Meali: | İnsanlara yararlı olan ise yerde kalır. |
| 20:10 | فَقَالَ لِأَهْلِهِ امْكُثُوا إِنِّي آنَسْتُ نَارًا |
| Diyanet Meali: | (Hani bir ateş görmüştü de) ailesine, “Siz burada kalın, ben bir ateş gördüm (oraya gidiyorum).” demişti. |
| 27:22 | فَمَكَثَ غَيْرَ بَعِيدٍ فَقَالَ أَحَطْتُ بِمَا لَمْ تُحِطْ بِهِ |
| Diyanet Meali: | Derken Hüdhüd çok beklemedi, çıkageldi ve (Süleyman’a) şöyle dedi: “Senin bilmediğin bir şey öğrendim.” |
| 28:29 | قَالَ لِأَهْلِهِ امْكُثُوا إِنِّي آنَسْتُ نَارًا لَعَلِّي آتِيكُمْ مِنْهَا بِخَبَرٍ |
| Diyanet Meali: | Ailesine, “Siz burada kalın, ben bir ateş gördüm, (oraya gidiyorum). Umarım oradan size bir haber getiririm” dedi. |
مُكْثٌ : İsim.
| 17:106 | وَقُرْآنًا فَرَقْنَاهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ عَلَىٰ مُكْثٍ |
| Diyanet Meali: | Biz Kur’an’ı, insanlara dura dura okuyasın diye âyet âyet ayırdık. |
مَاكِثُونَ : İsim. İsm-i Fâil. Kurallı Erkek Çoğul. Tekili: مَاكِثٌ
| 18:3 | مَاكِثِينَ فِيهِ أَبَدًا |
| Diyanet Meali: | İçlerinde ebedî olarak kalacaklar..* |
| 43:77 | وَنَادَوْا يَا مَالِكُ لِيَقْضِ عَلَيْنَا رَبُّكَ قَالَ إِنَّكُمْ مَاكِثُونَ |
| Diyanet Meali: | (Görevli meleğe şöyle seslenirler:) “Ey Mâlik! Rabbin bizim işimizi bitirsin.” O da, “Siz hep böyle kalacaksınız” der. * |