KÖK HARFLER: خ ف ي
ANLAM:
خَفِىَ : (Bir şey) gizli, saklı olmak; gizli, özel veya mahrem olmak.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
xx
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
Tür | Adet | Anlam | Örnek | Açıklama | |
خَفِىَ | fiil-I | 6 | Gizlendi | 69/18 | |
أَخْفَى | fiil-IV | 18 | Gizledi, örttü, gizliliğini giderdi, örtüsünü kaldırdı | 20/15 | Meçhulü: أُخْفِيَ |
اِسْتَخْفَى | fiil-X | 3 | Gizlendi | 11/5 | |
خَافِيَةٌ | isim | 1 | Gizli | 69/18 | |
خَفِىٌّ | isim | 2 | Gizli; görülemez; belirsiz; belli belirsiz veya sönük; mahrem, sır | 19/3 | |
خُفْيَةٌ | isim | 2 | Gizlice; sessizce | 7/55 | |
أَخْفَى | isim | 1 | Çok gizli, daha gizli, en gizli | 20/7 | |
مُسْتَخْفٍ | isim | 1 | Gizli, örtülü, kapalı | 13/10 | |
Toplam | 34 |
BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR:
Mahreci Benzeyen Kökler
Benzer Manada Kelimeler
Zıt Manada Kelimeler
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
Hafiy | خَفِيّ | Gizlenmek. | Hafiyyen, Hufyeten |
Hâfiye | خَافِيَة | Gizli. |
|
Hafiyye | خَفِيَّة | Saklı ve gizli şeyleri araştıran. Casus. Polis. |
|
Hufye | خُفْيَة | Saklanma, gizlenme. |
|
Ahfâ | أَخْفَى | Çok gizli, pek gizli. |
|
Mahfî | مَخْفِي | Gizli, saklanmış, saklı. |
|
İhfâ’ | إِخْفَاء | Saklamak. Gizlemek. |
|
İhtifâ’ | اِخْتِفَاء | Gizlenme. Saklanma. |
|
İstihfâ’ | اِسْتِخْفَاء | Gizlenme, saklanma. |
|
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
خَفِىَ : Fiil-I.
3:5 | إِنَّ اللَّهَ لَا يَخْفَىٰ عَلَيْهِ شَيْءٌ فِي الْأَرْضِ وَلَا فِي السَّمَاءِ |
Diyanet Meali: | Şüphesiz yerde ve gökte Allah’a hiçbir şey gizli kalmaz.* |
14:38 | وَمَا يَخْفَىٰ عَلَى اللَّهِ مِنْ شَيْءٍ فِي الْأَرْضِ وَلَا فِي السَّمَاءِ |
Diyanet Meali: | Yerde ve gökte hiçbir şey Allah’a gizli kalmaz. |
40:16 | يَوْمَ هُمْ بَارِزُونَ لَا يَخْفَىٰ عَلَى اللَّهِ مِنْهُمْ شَيْءٌ |
Diyanet Meali: | O gün onlar ortaya çıkarlar. Onların hiçbir şeyi Allah’a gizli kalmaz. |
41:40 | إِنَّ الَّذِينَ يُلْحِدُونَ فِي آيَاتِنَا لَا يَخْفَوْنَ عَلَيْنَا |
Diyanet Meali: | Âyetlerimiz konusunda (yalanlama amacıyla) doğruluktan sapanlar bize gizli kalmaz. |
69:18 | يَوْمَئِذٍ تُعْرَضُونَ لَا تَخْفَىٰ مِنْكُمْ خَافِيَةٌ |
Diyanet Meali: | O gün (hesap için Allah’a) arz olunursunuz. Hiçbir sırrınız gizli kalmaz. |
87:7 | إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ إِنَّهُ يَعْلَمُ الْجَهْرَ وَمَا يَخْفَىٰ |
Diyanet Meali: | Ancak Allah’ın dilediği başka. Şüphesiz O, açık olanı da bilir, gizliyi de.* |
أَخْفَى : Fiil-IV. Meçhulü: أُخْفِيَ
2:271 | إِنْ تُبْدُوا الصَّدَقَاتِ فَنِعِمَّا هِيَ وَإِنْ تُخْفُوهَا وَتُؤْتُوهَا الْفُقَرَاءَ فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ |
Diyanet Meali: | Sadakaları açıktan verirseniz ne güzel! Fakat onları gizleyerek fakirlere verirseniz bu, sizin için daha hayırlıdır. |
2:284 | وَإِنْ تُبْدُوا مَا فِي أَنْفُسِكُمْ أَوْ تُخْفُوهُ يُحَاسِبْكُمْ بِهِ اللَّهُ |
Diyanet Meali: | İçinizdekini açığa vursanız da, gizleseniz de Allah sizi, onunla sorguya çeker. |
3:29 | قُلْ إِنْ تُخْفُوا مَا فِي صُدُورِكُمْ أَوْ تُبْدُوهُ يَعْلَمْهُ اللَّهُ |
Diyanet Meali: | De ki: “İçinizdekini gizleseniz de, açığa vursanız da Allah onu bilir. |
3:118 | قَدْ بَدَتِ الْبَغْضَاءُ مِنْ أَفْوَاهِهِمْ وَمَا تُخْفِي صُدُورُهُمْ أَكْبَرُ |
Diyanet Meali: | Onların kinleri konuşmalarından apaçık ortaya çıkmıştır. Kalplerinde gizledikleri ise daha büyüktür. |
3:154 | قُلْ إِنَّ الْأَمْرَ كُلَّهُ لِلَّهِ يُخْفُونَ فِي أَنْفُسِهِمْ مَا لَا يُبْدُونَ لَكَ |
Diyanet Meali: | De ki: “Bütün iş, Allah’ındır.” Onlar sana açıklayamadıklarını içlerinde saklıyorlar. |
4:149 | إِنْ تُبْدُوا خَيْرًا أَوْ تُخْفُوهُ أَوْ تَعْفُوا عَنْ سُوءٍ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ عَفُوًّا قَدِيرًا |
Diyanet Meali: | Bir hayrı açıklar veya gizlerseniz, yahut bir kötülüğü affederseniz (bilin ki), Allah da çok affedicidir, her şeye hakkıyla gücü yetendir.* |
5:15 | قَدْ جَاءَكُمْ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمْ كَثِيرًا مِمَّا كُنْتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْكِتَابِ وَيَعْفُو عَنْ كَثِيرٍ |
Diyanet Meali: | Artık size elçimiz (Muhammed) gelmiştir. O, kitabınızdan gizleyip durduğunuz gerçeklerden birçoğunu sizlere açıklıyor, birçoğunu da affediyor. |
6:28 | بَلْ بَدَا لَهُمْ مَا كَانُوا يُخْفُونَ مِنْ قَبْلُ |
Diyanet Meali: | Hayır, (bu yakınmaları) daha önce gizlemekte oldukları şeyler onlara göründü (de ondan). |
6:91 | تَجْعَلُونَهُ قَرَاطِيسَ تُبْدُونَهَا وَتُخْفُونَ كَثِيرًا |
Diyanet Meali: | Parça parça kâğıtlar hâline koyup ortaya çıkardığınız, pek çoğunu ise gizlediğiniz (Kitab)… |
14:38 | رَبَّنَا إِنَّكَ تَعْلَمُ مَا نُخْفِي وَمَا نُعْلِنُ |
Diyanet Meali: | Rabbimiz! Şüphesiz sen, gizlediğimizi de, açığa vurduğumuzu da bilirsin. |
20:15 | إِنَّ السَّاعَةَ آتِيَةٌ أَكَادُ أُخْفِيهَا لِتُجْزَىٰ كُلُّ نَفْسٍ بِمَا تَسْعَىٰ |
Diyanet Meali: | “Kıyamet mutlaka gelecektir. Herkes işlediğinin karşılığını görsün diye, neredeyse onu gizleyecek (geleceğinden hiç söz etmeyecek)tim.”* |
24:31 | وَلَا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِنْ زِينَتِهِنَّ |
Diyanet Meali: | Gizledikleri zinetler bilinsin diye ayaklarını yere vurmasınlar. |
27:25 | وَيَعْلَمُ مَا تُخْفُونَ وَمَا تُعْلِنُونَ |
Diyanet Meali: | Sizin gizlediğiniz ve açığa vurduğunuz şeyleri bilir. |
32:17 | فَلَا تَعْلَمُ نَفْسٌ مَا أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ |
Diyanet Meali: | Hiç kimse,onlar için saklanan göz aydınlıklarını bilemez. |
33:37 | وَتُخْفِي فِي نَفْسِكَ مَا اللَّهُ مُبْدِيهِ |
Diyanet Meali: | İçinde, Allah’ın ortaya çıkaracağı bir şeyi gizliyor. |
33:54 | إِنْ تُبْدُوا شَيْئًا أَوْ تُخْفُوهُ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا |
Diyanet Meali: | Siz bir şeyi açığa vursanız da gizleseniz de, biliniz ki Allah her şeyi hakkıyla bilendir.* |
40:19 | يَعْلَمُ خَائِنَةَ الْأَعْيُنِ وَمَا تُخْفِي الصُّدُورُ |
Diyanet Meali: | Allah, gözlerin hain bakışını ve kalplerin gizlediğini bilir.* |
60:1 | تُسِرُّونَ إِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ وَأَنَا أَعْلَمُ بِمَا أَخْفَيْتُمْ وَمَا أَعْلَنْتُمْ |
Diyanet Meali: | Onlara gizlice sevgi besliyorsunuz. Oysa ben sizin gizlediğinizi de, açığa vurduğunuzu da bilirim. |
اِسْتَخْفَى : Fiil-X.
4:108 | يَسْتَخْفُونَ مِنَ النَّاسِ |
Diyanet Meali: | İnsanlardan gizlenmeye çalışırlar. |
4:108 | وَلَا يَسْتَخْفُونَ مِنَ اللَّهِ وَهُوَ مَعَهُمْ إِذْ يُبَيِّتُونَ مَا لَا يَرْضَىٰ مِنَ الْقَوْلِ |
Diyanet Meali: | Allah’tan gizlenmezler. Hâlbuki Allah, geceleyin, razı olmayacağı sözleri kurarlarken onlarla beraberdir. |
11:5 | أَلَا إِنَّهُمْ يَثْنُونَ صُدُورَهُمْ لِيَسْتَخْفُوا مِنْهُ |
Diyanet Meali: | İyi bilin ki onlar, O’ndan gizlenmek için kalplerindeki düşmanlığı gizliyorlar. |
خَافِيَةٌ : İsim. İsm-i Fâil.
69:18 | يَوْمَئِذٍ تُعْرَضُونَ لَا تَخْفَىٰ مِنْكُمْ خَافِيَةٌ |
Diyanet Meali: | O gün (hesap için Allah’a) arz olunursunuz. Hiçbir sırrınız gizli kalmaz.* |
خَفِىٌّ : İsim. Sıfat.
19:3 | إِذْ نَادَىٰ رَبَّهُ نِدَاءً خَفِيًّا |
Diyanet Meali: | Hani o, Rabbine gizli bir sesle yalvarmıştı.* |
42:45 | وَتَرَاهُمْ يُعْرَضُونَ عَلَيْهَا خَاشِعِينَ مِنَ الذُّلِّ يَنْظُرُونَ مِنْ طَرْفٍ خَفِيٍّ |
Diyanet Meali: | Ateşe sunulurken onların zilletten başlarını öne eğmiş, göz ucuyla gizli gizli baktıklarını görürsün. |
خُفْيَةٌ : İsim.
6:63 | قُلْ مَنْ يُنَجِّيكُمْ مِنْ ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ تَدْعُونَهُ تَضَرُّعًا وَخُفْيَةً |
Diyanet Meali: | De ki: “Sizler, açıktan ve gizlice O’na dua ederken, sizi karanın ve denizin karanlıklarından (tehlikelerinden) kim kurtarır?” |
7:55 | اُدْعُوا رَبَّكُمْ تَضَرُّعًا وَخُفْيَةً إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ |
Diyanet Meali: | Rabbinize alçak gönüllüce ve için için dua edin. Çünkü O, haddi aşanları sevmez.* |
أَخْفَى : İsim.
20:7 | وَإِنْ تَجْهَرْ بِالْقَوْلِ فَإِنَّهُ يَعْلَمُ السِّرَّ وَأَخْفَى |
Diyanet Meali: | Sen sözü açığa vursan da, gizlesen de Allah için birdir. Çünkü O, gizliyi de bilir, ondan daha gizli olanı da.* |
مُسْتَخْفٍ : İsim. İsm-i Fâil. İstif’âl Bâbı (X. Bâb).
13:10 | سَوَاءٌ مِنْكُمْ مَنْ أَسَرَّ الْقَوْلَ وَمَنْ جَهَرَ بِهِ وَمَنْ هُوَ مُسْتَخْفٍ بِاللَّيْلِ وَسَارِبٌ بِالنَّهَارِ |
Diyanet Meali: | (O’na göre) içinizden sözü gizleyen ile açığa vuran, geceleyin gizlenenle gündüz ortaya çıkan eşittir.* |