KÖK HARFLER: ح ي ض
ANLAM:
حَاضَ : (Kadın) adet görmek; adet görme yaşına erişmek.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
xx
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
| Tür | Adet | Anlam | Örnek |
حَاضَ | fiil-I | 1 | Hayızlı oldu | 65/4 |
مَحِيضٌ | isim | 3 | Hayız, rahmin hususi vasıflara binaen ifraz ettiği kan | 2/222 |
| Toplam | 4 |
|
|
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
Hayz (Hayız) | حَيْض | Kadınlara mahsus aybaşı. |
Hâiz | حَائِض | Hayzını, adetini gören. |
Hiyâz | حِيَاض | Kadınlarda meydana gelen aybaşı halleri. |
Mahîz | مَحِيض | Hayız hali zamanı. |
Müstehâza | مُسْتَحَاضَة | Kadın adet görürken fazla kan gelmesi. Buna “istihaza veya özür kanı” dendiği gibi, böyle bir kadına da “müstahaza” denir. |
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
حَاضَ : Fiil-I.
65:4 | وَاللَّائِي يَئِسْنَ مِنَ الْمَحِيضِ مِنْ نِسَائِكُمْ إِنِ ارْتَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلَاثَةُ أَشْهُرٍ وَاللَّائِي لَمْ يَحِضْنَ |
Diyanet Meali: | Kadınlarınızdan âdetten kesilmiş olanlarla, henüz âdet görmeyenler hususunda tereddüt ederseniz, onların bekleme süresi üç aydır. |
مَحِيضٌ : İsim. İsm-i Mef’ûl.
2:222 | وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْمَحِيضِ |
Diyanet Meali: | Sana kadınların ay hâlini sorarlar. |
2:222 | قُلْ هُوَ أَذًى فَاعْتَزِلُوا النِّسَاءَ فِي الْمَحِيضِ |
Diyanet Meali: | De ki: “O bir ezadır (rahatsızlıktır). Ay hâlinde kadınlardan uzak durun. |
65:4 | وَاللَّائِي يَئِسْنَ مِنَ الْمَحِيضِ مِنْ نِسَائِكُمْ إِنِ ارْتَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلَاثَةُ أَشْهُرٍ |
Diyanet Meali: | Kadınlarınızdan âdetten kesilmiş olanlar(la, henüz âdet görmeyenler) hususunda tereddüt ederseniz, onların bekleme süresi üç aydır. |