KÖK HARFLER: ح م ي
ANLAM:
حَمَى : Bir şeyi insanlardan korumak, savunmak; bir şeyi insanlardan uzak tutmak.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
xx
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
| Tür | Adet | Anlam | Örnek | Açıklama | |
| حَمَى | fiil-I | 1 | Kızdırdı, sımsıcak hale getirdi | 9/35 | Meçhul muzarisi: يُحْمَى |
| حَامٍ – الحَامِى | isim | 1 | Üzerine binilmesi yasak olan ve uzayan tüyleri kesilmeyen erkek deve. | 5/103 | |
| حَامِيَة | isim | 2 | Çok sıcak, kızgın | 101/11 | |
| حَمِيَّة | isim | 2 | Hamiyet, himmet, gayret, müdafaa | 48/26 | |
| Toplam | 6 |
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Himâye | حِمَايَة | 1: Koruma, gözetme, esirgeme, koruyuculuk, gözetim 2: Kayırma, elinden tutma. |
| Hâmi | حَامِيى | 1: Kayıran, kayırıcı. 2: Himaye eden, koruyan, koruyucu, sahip çıkan, gözeten. |
| Hâmiye | حَامِيَة | 1: Himaye eden, koruyan korucu. 2: Kayıran, kayırıcı. 3: Tırnak kenarı. |
| Hamiyyet | حَمِيَّة | Gayret. Namustan gelen gayretle utanma veya kızma. İnsanlık, fazilet, millet vb gibi değerlerden yana olma. |
| Humât | حُمَات | Himaye edenler, koruyanlar. |
| Himye | حِمْيَة | Perhiz. Yiyecek ve içecekte sıhhat için gösterilen ihtimam ve dikkat. |
| Himyevî | حِمْيَوِي | Perhiz ile alakalı. |
| Mahmî | مَحْمِي | Korunan, himaye gören. Hıfzolan. |
| Mahmiye | مَحْمِيَة | Bir şeyi koruma, muhafaza ve himaye etme. Muhafazalı, büyük şehir. |
| Muhâmî | مُحَامِي | Avukat , Himaye eden. |
| Tehâmî | تَحَامِي | Kendini sakınma, korunma. Avukatlık etme. |
| Mütehâmî | مُتَحَامِي | Korunan, sakınan, kendini himaye eden. |
| Tahammî | تَحَمِّي | Korunma, kendini himaye etme. Perhiz etme. |
| Mütehammî | مُتَحَمِّي | Kendini koruyan, kendini himaye eden. |
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
حَمٰي : Fiil-I. Meçhul muzarisi: يُحْمَى
| 9:35 | يَوْمَ يُحْمَىٰ عَلَيْهَا فِي نَارِ جَهَنَّمَ فَتُكْوَىٰ بِهَا جِبَاهُهُمْ |
| Diyanet Meali: | O gün bunlar cehennem ateşinde kızdırılacak da onların alınları, (böğürleri ve sırtları) bunlarla dağlanacak |
حَامٍ – الحَامِى : İsim.
| 5:103 | مَا جَعَلَ اللَّهُ مِنْ بَحِيرَةٍ وَلَا سَائِبَةٍ وَلَا وَصِيلَةٍ وَلَا حَامٍ |
| Diyanet Meali: | Allah, ne “Bahîre”, ne “Sâibe”, ne “Vasîle”, ne de “Hâm” diye bir şey meşru kılmamıştır. |
حَامِيَةٌ : İsim. İsm-i Fâil.
| 88:4 | تَصْلَىٰ نَارًا حَامِيَةً |
| Diyanet Meali: | Kızgın ateşe girerler. * |
| 101:11 | نَارٌ حَامِيَةٌ |
| Diyanet Meali: | O, kızgın bir ateştir. * |
حَمِيَّة : İsim.
| 48:26 | إِذْ جَعَلَ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي قُلُوبِهِمُ الْحَمِيَّةَ |
| Diyanet Meali: | Hani inkâr edenler kalplerine taassubu yerleştirmişlerdi. |
| 48:26 | حَمِيَّةَ الْجَاهِلِيَّةِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَىٰ رَسُولِهِ |
| Diyanet Meali: | (Hani inkâr edenler kalplerine taassubu), cahiliye taassubunu (yerleştirmişlerdi). Allah ise, Peygamberine (ve inananlara) huzur ve güvenini indirmişti |