ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

حَدَّثَ : Fiil-II.

2:76	أَتُحَدِّثُونَهُمْ بِمَا فَتَحَ اللَّهُ عَلَيْكُمْ لِيُحَاجُّوكُمْ بِهِ عِنْدَ رَبِّكُمْ
Diyanet Meali:	“Rabbinizin huzurunda delil olarak kullanıp sizi sustursunlar diye mi, Allah’ın (Tevrat’ta) size bildirdiklerini onlara söylüyorsunuz?”
93:11	وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ
Diyanet Meali:	“Rabbinin nimetine gelince; işte onu anlat.” *
99:4	يَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبَارَهَا
Diyanet Meali:	İşte o gün, yer, kendi haberlerini anlatır. *

أَحْدَثَ : Fiil-IV.

18:70	فَلَا تَسْأَلْنِي عَنْ شَيْءٍ حَتَّىٰ أُحْدِثَ لَكَ مِنْهُ ذِكْرًا
Diyanet Meali:	Ben sana söylemedikçe hiçbir şey hakkında bana soru sormayacaksın.
20:113	وَصَرَّفْنَا فِيهِ مِنَ الْوَعِيدِ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ أَوْ يُحْدِثُ لَهُمْ ذِكْرًا
Diyanet Meali:	Allah’a karşı gelmekten sakınsınlar, yahut onlara bir uyarı versin diye onda tehditleri teker teker sıraladık.
65:1	لَا تَدْرِي لَعَلَّ اللَّهَ يُحْدِثُ بَعْدَ ذَٰلِكَ أَمْرًا
Diyanet Meali:	Bilemezsin, olur ki Allah, sonra yeni bir durum ortaya çıkarır.

مُحْدَثٌ : İsim. İsm-i Mef’û. İf’âl Bâbı (IV. Bâb). 

21:2	مَا يَأْتِيهِمْ مِنْ ذِكْرٍ مِنْ رَبِّهِمْ مُحْدَثٍ إِلَّا اسْتَمَعُوهُ وَهُمْ يَلْعَبُونَ
Diyanet Meali:	Rab’lerinden kendilerine yeni bir öğüt (bir uyarı) gelmez ki, onlar mutlaka onu alaya alarak dinlemesinler. *
26:5	وَمَا يَأْتِيهِمْ مِنْ ذِكْرٍ مِنَ الرَّحْمَٰنِ مُحْدَثٍ إِلَّا كَانُوا عَنْهُ مُعْرِضِينَ
Diyanet Meali:	Rahmân’dan kendilerine gelen her yeni öğütten mutlaka yüz çevirirler. *

حَدِيثٌ : İsim. Çoğulu: أَحَادِيثُ 

4:42	يَوْمَئِذٍ يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَعَصَوُا الرَّسُولَ لَوْ تُسَوَّىٰ بِهِمُ الْأَرْضُ وَلَا  يَكْتُمُونَ اللَّهَ حَدِيثًا
Diyanet Meali:	O kıyamet günü, Allah’ı inkâr edip Peygamber’e isyan edenler, yer yarılıp içine girmiş olmayı isterler ve Allah’tan hiçbir söz gizleyemezler.
4:78	فَمَالِ هَٰؤُلَاءِ الْقَوْمِ لَا يَكَادُونَ يَفْقَهُونَ حَدِيثًا
Diyanet Meali:	Bu topluma ne oluyor ki, neredeyse hiçbir sözü anlamıyorlar!
4:87	وَمَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ حَدِيثًا
Diyanet Meali:	Kimdir sözü Allah’ınkinden daha doğru olan?
4:140	فَلَا تَقْعُدُوا مَعَهُمْ حَتَّىٰ يَخُوضُوا فِي حَدِيثٍ غَيْرِهِ
Diyanet Meali:	Başka bir söze geçmedikleri müddetçe, onlarla oturmayın.
6:68	فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ حَتَّىٰ يَخُوضُوا فِي حَدِيثٍ غَيْرِهِ
Diyanet Meali:	Başka bir söze dalıncaya kadar onlardan yüz çevir, uzaklaş.
7:185	فَبِأَيِّ حَدِيثٍ بَعْدَهُ يُؤْمِنُونَ
Diyanet Meali:	Peki, bundan sonra artık hangi söze inanacaklar?
12:6	وَكَذَٰلِكَ يَجْتَبِيكَ رَبُّكَ وَيُعَلِّمُكَ مِنْ تَأْوِيلِ الْأَحَادِيثِ
Diyanet Meali:	İşte Rabbin seni böylece seçecek, sana (rüyada görülen) olayların yorumunu öğretecek.
12:21	وَكَذَٰلِكَ مَكَّنَّا لِيُوسُفَ فِي الْأَرْضِ وَلِنُعَلِّمَهُ مِنْ تَأْوِيلِ الْأَحَادِيثِ
Diyanet Meali:	İşte böylece biz Yûsuf’u o yere (Mısır’a) yerleştirdik ve ona (rüyadaki) olayların yorumunu öğretelim diye böyle yaptık.
12:101	رَبِّ قَدْ آتَيْتَنِي مِنَ الْمُلْكِ وَعَلَّمْتَنِي مِنْ تَأْوِيلِ الْأَحَادِيثِ
Diyanet Meali:	Rabbim! Gerçekten bana mülk verdin ve bana sözlerin yorumunu öğrettin.
12:111	مَا كَانَ حَدِيثًا يُفْتَرَىٰ وَلَٰكِنْ تَصْدِيقَ الَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ
Diyanet Meali:	Kur’an, uydurulabilecek bir söz değildir. Fakat kendinden öncekileri tasdik eden..
18:6	فَلَعَلَّكَ بَاخِعٌ نَفْسَكَ عَلَىٰ آثَارِهِمْ إِنْ لَمْ يُؤْمِنُوا بِهَٰذَا الْحَدِيثِ أَسَفًا
Diyanet Meali:	Demek sen, bu söze (Kur’an’a) inanmazlarsa, arkalarından üzülerek âdeta kendini tüketeceksin! *
20:9	وَهَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ مُوسَىٰ
Diyanet Meali:	Mûsâ’nın haberi sana ulaştı mı? *
23:44	فَأَتْبَعْنَا بَعْضَهُمْ بَعْضًا وَجَعَلْنَاهُمْ أَحَادِيثَ
Diyanet Meali:	Biz de onları birbiri ardından helâk ettik ve onları birer ibretli hikâye yaptık.
31:6	وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ
Diyanet Meali:	İnsanlardan öylesi vardır ki, bilgisizce Allah yolundan saptırmak için, eğlencelik asılsız ve faydasız sözleri satın alır.
33:53	فَإِذَا طَعِمْتُمْ فَانْتَشِرُوا وَلَا مُسْتَأْنِسِينَ لِحَدِيثٍ
Diyanet Meali:	Yemeği yiyince de hemen dağılın. Sohbet için beklemeyin.
34:19	فَجَعَلْنَاهُمْ أَحَادِيثَ وَمَزَّقْنَاهُمْ كُلَّ مُمَزَّقٍ
Diyanet Meali:	Biz de onları ibret kıssalarına çevirdik ve kendilerini darmadağın ettik.
39:23	اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِيثِ كِتَابًا مُتَشَابِهًا مَثَانِيَ
Diyanet Meali:	Allah, sözün en güzelini; âyetleri, (güzellikte) birbirine benzeyen ve (hükümleri, öğütleri, kıssaları) tekrarlanan bir kitap olarak indirmiştir.
45:6	فَبِأَيِّ حَدِيثٍ بَعْدَ اللَّهِ وَآيَاتِهِ يُؤْمِنُونَ
Diyanet Meali:	Artık Allah’tan ve O’nun âyetlerinden sonra hangi söze inanacaklar?
51:24	هَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ ضَيْفِ إِبْرَاهِيمَ الْمُكْرَمِينَ
Diyanet Meali:	(Ey Muhammed!) İbrahim’in ağırlanan misafirlerinin haberi sana geldi mi? *
52:34	فَلْيَأْتُوا بِحَدِيثٍ مِثْلِهِ إِنْ كَانُوا صَادِقِينَ
Diyanet Meali:	Eğer doğru söyleyenler iseler, haydi onun gibi bir söz getirsinler! *
53:59	أَفَمِنْ هَٰذَا الْحَدِيثِ تَعْجَبُونَ
Diyanet Meali:	Şimdi siz bu söze mi (Kur’an’a mı) şaşıyorsunuz? *
56:81	أَفَبِهَٰذَا الْحَدِيثِ أَنْتُمْ مُدْهِنُونَ
Diyanet Meali:	Şimdi siz, bu sözü mü küçümsüyorsunuz? *
66:3	وَإِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلَىٰ بَعْضِ أَزْوَاجِهِ حَدِيثًا
Diyanet Meali:	Hani peygamber eşlerinden birine, gizli bir söz söylemişti.
68:44	فَذَرْنِي وَمَنْ يُكَذِّبُ بِهَٰذَا الْحَدِيثِ
Diyanet Meali:	(Ey Muhammed!) Bu sözü (Kur’an’ı) yalanlayanlarla beni baş başa bırak.
77:50	فَبِأَيِّ حَدِيثٍ بَعْدَهُ يُؤْمِنُونَ
Diyanet Meali:	Onlar artık ondan (Kur’an’dan) sonra hangi söze inanacaklar? *
79:15	هَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ مُوسَىٰ
Diyanet Meali:	(Ey Muhammed!) Mûsâ’nın haberi sana geldi mi? *
85:17	هَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ الْجُنُودِ
Diyanet Meali:	Orduların haberi sana geldi mi? *
88:1	هَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ الْغَاشِيَةِ
Diyanet Meali:	Dehşeti her şeyi kaplayan felaketin haberi sana geldi mi? *