أ و ل

KÖK HARFLER:  أ و ل

ANLAM: 

اٰلَ : Birisine dönmek ya da başvurmak. (Bir şey) azalmak, yetersiz ve eksik kalmak. Önde yer almak; önce, ilk veya başta gelmek.

AÇIKLAMA:

xx

DİĞER BAZI TÜREVLER:

xx

KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ: 

Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.


 Tür Adet Anlam Örnek Açıklama
أَوَّلٌ isim 82 İlk; başta gelen 2/41 Müennes: أُولَى
أُولُو isim 45 Sahip olma, sahiplik 2/179
آلٌ isim 26 Ehil, aile, akraba, yakınlar  2/49
تَأْوِيلٌ isim 17 Yorum veya açıklama 12/21

Toplam 170


BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR: 

Kök Harflerinin Yer Değişimi

Mahreci Benzeyen Kökler

Benzer Manada Kelimeler

Zıt Manada Kelimeler

TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER: 

Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.

Evvel أَوَّل İlk. İlk başlangıç.  Çoğul: Evvelûn, Evvelîn, Evâil
Evvelâ أَوَّلًا Önce, ilk önce, ilkin.
Evveliyyet أَوَّلِيَّة *Evvel oluş.
Evveliyyât أَوَّلِيَّات *Başlangıçlar.
Ûlâ أُولٰى Birinci, ilk, evvel.
Âl آل Sülale, soy, hanedan.
Meâl مَآل 1: Anlam, kavram, mefhum. 2: Ortaya çıkan şey, sonuç, netice.
Te’vîl تَأْوِيل Bir sözü veya davranışı görünür anlamından başka bir anlamda kabul etme. Başka anlam verme. Yorum. Yorumlama.
Müevvil مُؤَوِّل Başka mana veren. Başka mana ile açıklayan. Tevil eden.
Müevvel مُؤَوَّل Te’vil edilmiş. Zahiri manadan başka mana verilmiş. Tefsir edilmiş olan. Tabir edilmiş. 
Teevvül تَأَوُّل Manası başka olma. Başka anlama gelme.
Âlet آلَة Bir el işini veya mekanik bir işi gerçekleştirmek için özel olarak yapılmış nesne.

Te’vil, bir sözü veya davranışı, görünür anlamından başka bir anlamda kabul etmek, onu esas anlamına geri çevirmektir.

Alet kelimesi bu kökten gelir, “düzen, düzenek, araç” anlamındadır. Kök anlam “döndü, geri döndü, geri geldi” şeklindedir. Bu kelimenin nihai anlamı da “dönen şey,” belki “çömlekçi çarkı” olmalıdır. (Nişanyan Sözlük)

ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

أَوَّلٌ : İsim. Müennes: أُولَى

2:41وَلَا تَكُونُوا أَوَّلَ كَافِرٍ بِهِ
Diyanet Meali:Onu inkâr edenlerin ilki olmayın.
3:96إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِلْعَالَمِينَ
Diyanet Meali:Şüphesiz, insanlar için kurulan ilk ibadet evi, elbette Mekke’de, âlemlere rahmet ve hidayet kaynağı olarak kurulan Kâ’be’dir. *
5:114تَكُونُ لَنَا عِيدًا لِأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا
Diyanet Meali:(Meryem oğlu İsa, “Ey Allahım! Ey Rabbimiz! Bize gökten bir sofra indir ki); önce gelenlerimize (zamanımızdaki dindaşlarımıza) ve sonradan geleceklerimize bir bayram (ve senden gelen bir mucize) olsun.”
6:14قُلْ إِنِّي أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَمَ
Diyanet Meali:De ki: “Bana, (Allah’a) teslim olanların ilki olmam emredildi.”
6:25يَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ هَٰذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:İnkâr edenler, “Bu (Kur’an) evvelkilerin masallarından başka bir şey değil” derler.
6:163لَا شَرِيكَ لَهُ وَبِذَٰلِكَ أُمِرْتُ وَأَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ
Diyanet Meali:“O’nun hiçbir ortağı yoktur. İşte ben bununla emrolundum. Ben müslümanların ilkiyim.” *
7:38قَالَتْ أُخْرَاهُمْ لِأُولَاهُمْ رَبَّنَا هَٰؤُلَاءِ أَضَلُّونَا
Diyanet Meali:(Nihayet hepsi orada toplandığı zaman) peşlerinden gidenler, kendilerine öncülük edenler için, “Ey Rabbimiz! Şunlar bizi saptırdılar.”
7:39وَقَالَتْ أُولَاهُمْ لِأُخْرَاهُمْ فَمَا كَانَ لَكُمْ عَلَيْنَا مِنْ فَضْلٍ
Diyanet Meali:Öncekiler sonrakilere, “Sizin bize karşı bir üstünlüğünüz yoktur.” derler.
7:143فَلَمَّا أَفَاقَ قَالَ سُبْحَانَكَ تُبْتُ إِلَيْكَ وَأَنَا أَوَّلُ الْمُؤْمِنِينَ
Diyanet Meali:Ayılınca, “Seni eksikliklerden uzak tutarım Allah’ım! Sana tövbe ettim. Ben inananların ilkiyim” dedi.
8:31لَوْ نَشَاءُ لَقُلْنَا مِثْلَ هَٰذَا إِنْ هَٰذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:“İstesek biz de bunun benzerini elbette söyleriz. Bu, eskilerin masallarından başka bir şey değildir.”
8:38وَإِنْ يَعُودُوا فَقَدْ مَضَتْ سُنَّتُ الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:Eğer (düşmanlık ve savaşa) dönerlerse, öncekilere uygulanan ilâhî kanun devam etmiş olacaktır.
9:13وَهَمُّوا بِإِخْرَاجِ الرَّسُولِ وَهُمْ بَدَءُوكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ
Diyanet Meali:(Yeminlerini bozan), peygamberi yurdundan çıkarmaya kalkışan ve üstelik size tecavüzü ilk defa kendileri başlatan (bir kavimle savaşmaz mısınız)?
9:108لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَىٰ مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فِيهِ
Diyanet Meali:İlk günden temeli takva (Allah’a karşı gelmekten sakınmak) üzerine kurulan mescit (Kuba mescidi), içinde namaz kılmana elbette daha lâyıktır.
15:10وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ فِي شِيَعِ الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:Ey Muhammed! Andolsun, senden önceki topluluklara da peygamber gönderdik. *
15:13لَا يُؤْمِنُونَ بِهِ وَقَدْ خَلَتْ سُنَّةُ الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:Önceki milletlerin (helâkine dair Allah’ın) kanunu geçmiş iken onlar buna (Kur’an’a) inanmazlar. *
17:5فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ أُولَاهُمَا بَعَثْنَا عَلَيْكُمْ عِبَادًا لَنَا
Diyanet Meali:Nihayet bu iki bozgunculuktan ilkinin zamanı gelince (sizi cezalandırmak için) üzerinize, pek güçlü olan birtakım kullarımızı gönderdik.
17:7وَلِيَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ كَمَا دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ
Diyanet Meali:Daha önce girdikleri gibi yine mescide (Beyt-i Makdis’e) girsinler … diye…
17:51فَسَيَقُولُونَ مَنْ يُعِيدُنَا قُلِ الَّذِي فَطَرَكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ
Diyanet Meali:Diyecekler ki: “Peki bizi hayata tekrar kim döndürecek?” De ki: “Sizi ilk defa yaratan.”
17:59وَمَا مَنَعَنَا أَنْ نُرْسِلَ بِالْآيَاتِ إِلَّا أَنْ كَذَّبَ بِهَا الْأَوَّلُونَ
Diyanet Meali:Bizi, (Kureyş’in istediği) mucizeleri göndermekten, ancak, öncekilerin onları yalanlamış olması alıkoydu.
18:48وَعُرِضُوا عَلَىٰ رَبِّكَ صَفًّا لَقَدْ جِئْتُمُونَا كَمَا خَلَقْنَاكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ
Diyanet Meali:Hepsi saf saf Rabbinin huzuruna çıkarılırlar. Onlara, “Andolsun, sizi ilk önce yarattığımız gibi bize geldiniz…” denir.
18:55إِلَّا أَنْ تَأْتِيَهُمْ سُنَّةُ الْأَوَّلِينَ أَوْ يَأْتِيَهُمُ الْعَذَابُ قُبُلًا
Diyanet Meali:(İnsanlara hidayet geldikten sonra onların inanmalarına ve Rab’lerinden mağfiret dilemelerine), ancak, öncekilerin başına gelenlerin kendi başlarına da gelmesi, ya da kendilerine azabın göz göre göre gelmesi (yönündeki beklentileri engel olmuştur).
20:65قَالُوا يَا مُوسَىٰ إِمَّا أَنْ تُلْقِيَ وَإِمَّا أَنْ نَكُونَ أَوَّلَ مَنْ أَلْقَىٰ
Diyanet Meali:Sihirbazlar: “Ey Mûsâ! Ya önce atmayı tercih edersin, ya da ilk atan biz oluruz” dediler. *
21:5بَلْ هُوَ شَاعِرٌ فَلْيَأْتِنَا بِآيَةٍ كَمَا أُرْسِلَ الْأَوَّلُونَ
Diyanet Meali:“Hayır, o bir şairdir. Eğer böyle değilse, önceki peygamberlerin (mucizelerle) gönderildikleri gibi o da bize bir mucize getirsin.”
21:104كَمَا بَدَأْنَا أَوَّلَ خَلْقٍ نُعِيدُهُ وَعْدًا عَلَيْنَا إِنَّا كُنَّا فَاعِلِينَ
Diyanet Meali:Başlangıçta ilk yaratmayı nasıl yaptıysak, -üzerimize aldığımız bir vaad olarak- onu yine yapacağız. Biz bunu muhakkak yapacağız.
23:81بَلْ قَالُوا مِثْلَ مَا قَالَ الْأَوَّلُونَ
Diyanet Meali:Hayır onlar, öncekilerin söyledikleri sözler gibi sözler ettiler. *
25:5وَقَالُوا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ اكْتَتَبَهَا
Diyanet Meali:“(Bu Kur’an, başkalarından) yazıp aldığı öncekilere ait efsanelerdir…” dediler.
26:51إِنَّا نَطْمَعُ أَنْ يَغْفِرَ لَنَا رَبُّنَا خَطَايَانَا أَنْ كُنَّا أَوَّلَ الْمُؤْمِنِينَ
Diyanet Meali:“(Burada) ilk inananlar biz olduğumuz için şüphesiz Rabbimizin, hatalarımızı bağışlayacağını umuyoruz.” *
26:137إِنْ هَٰذَا إِلَّا خُلُقُ الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:“Bu, öncekilerin geleneklerinden başka bir şey değildir.” *
26:196وَإِنَّهُ لَفِي زُبُرِ الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:Şüphesiz bu (Kur’an’ın indirileceği) öncekilerin kitaplarında da vardı. *
27:68إِنْ هَٰذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:“Bu, öncekilerin masallarından başka bir şey değildir.”
28:43وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ مِنْ بَعْدِ مَا أَهْلَكْنَا الْقُرُونَ الْأُولَىٰ
Diyanet Meali:Andolsun, ilk nesilleri yok ettikten sonra Mûsâ’ya Kitab’ı (Tevrat’ı) verdik.
28:70لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ لَهُ الْحَمْدُ فِي الْأُولَىٰ وَالْآخِرَةِ
Diyanet Meali:(O, Allah’tır). O’ndan başka hiçbir ilâh yoktur. Dünyada da ahirette de hamd O’na mahsustur.
33:33وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْأُولَىٰ
Diyanet Meali:Evlerinizde oturun. Önceki cahiliye dönemi kadınlarının açılıp saçıldığı gibi siz de açılıp saçılmayın.
35:43فَهَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا سُنَّتَ الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:Onlar ancak öncekilere uygulanan kanunu bekliyorlar.
36:79قُلْ يُحْيِيهَا الَّذِي أَنْشَأَهَا أَوَّلَ مَرَّةٍ
Diyanet Meali:De ki: “Onları ilk defa var eden diriltecektir.”
37:59إِلَّا مَوْتَتَنَا الْأُولَىٰ وَمَا نَحْنُ بِمُعَذَّبِينَ
Diyanet Meali:“Nasıl, ilk ölümümüzden başka (ölmeyecek miymişiz)? Bize azap edilmeyecek miymiş?” *
37:168لَوْ أَنَّ عِنْدَنَا ذِكْرًا مِنَ الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:“Eğer yanımızda öncekilere verilen kitaplardan bir kitap olsaydı…” *
39:12وَأُمِرْتُ لِأَنْ أَكُونَ أَوَّلَ الْمُسْلِمِينَ
Diyanet Meali:“Bana, müslümanların ilki olmam da emredildi.” *
41:21وَهُوَ خَلَقَكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ
Diyanet Meali:“İlk defa sizi O yaratmıştı ve yine yalnızca O’na döndürülüyorsunuz.”
43:6وَكَمْ أَرْسَلْنَا مِنْ نَبِيٍّ فِي الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:Hâlbuki daha önceki toplumlara da nice peygamberler göndermiştik. *
43:8فَأَهْلَكْنَا أَشَدَّ مِنْهُمْ بَطْشًا وَمَضَىٰ مَثَلُ الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:Biz, onlardan daha çetinlerini de helâk ettik. Öncekilerin örneği geçti! *
43:81قُلْ إِنْ كَانَ لِلرَّحْمَٰنِ وَلَدٌ فَأَنَا أَوَّلُ الْعَابِدِينَ
Diyanet Meali:(Ey Muhammed!) De ki: “Eğer Rahmân’ın bir çocuğu olsaydı, ona kulluk edenlerin ilki ben olurdum.” *
44:35إِنْ هِيَ إِلَّا مَوْتَتُنَا الْأُولَىٰ وَمَا نَحْنُ بِمُنْشَرِينَ
Diyanet Meali:“İlk ölümümüzden başka bir ölüm yoktur. Biz diriltilecek değiliz.” *
44:56لَا يَذُوقُونَ فِيهَا الْمَوْتَ إِلَّا الْمَوْتَةَ الْأُولَىٰ
Diyanet Meali:Orada ilk ölümden başka bir ölüm tatmazlar.
46:17فَيَقُولُ مَا هَٰذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:“Bu, eskilerin masallarından başka bir şey değildir” diyordu.
53:25فَلِلَّهِ الْآخِرَةُ وَالْأُولَىٰ
Diyanet Meali:Oysa, Ahiret de dünya da Allah’ındır. *
53:50وَأَنَّهُ أَهْلَكَ عَادًا الْأُولَىٰ
Diyanet Meali:Şüphesiz O, önce gelen Âd kavmini (ve Semûd kavmini) helâk etti…*
53:56هَٰذَا نَذِيرٌ مِنَ النُّذُرِ الْأُولَىٰ
Diyanet Meali:Bu da önceki uyarıcılardan bir uyarıcıdır. *
56:13ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:Onların çoğu öncekilerdendir. *
56:39ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:Bunların birçoğu öncekilerdendir.
56:49قُلْ إِنَّ الْأَوَّلِينَ وَالْآخِرِينَ
Diyanet Meali:De ki: “Şüphesiz öncekiler ve sonrakiler…” *
56:62وَلَقَدْ عَلِمْتُمُ النَّشْأَةَ الْأُولَىٰ فَلَوْلَا تَذَكَّرُونَ
Diyanet Meali:Andolsun, birinci yaratılışı(nızı) biliyorsunuz. O hâlde düşünseniz ya! *
57:3هُوَ الْأَوَّلُ وَالْآخِرُ وَالظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ
Diyanet Meali:O, ilk ve sondur. Zâhir ve Bâtın’dır.  O, her şeyi hakkıyla bilendir. *
59:2هُوَ الَّذِي أَخْرَجَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مِنْ دِيَارِهِمْ لِأَوَّلِ الْحَشْرِ
Diyanet Meali:O, kitap ehlinden inkâr edenleri ilk toplu sürgünde yurtlarından çıkarandır.
68:15إِذَا تُتْلَىٰ عَلَيْهِ آيَاتُنَا قَالَ أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:Âyetlerimiz kendisine okunduğu zaman, “Öncekilerin masalları!” der. *
77:16أَلَمْ نُهْلِكِ الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:Biz öncekileri helâk etmedik mi? *
77:38هَٰذَا يَوْمُ الْفَصْلِ جَمَعْنَاكُمْ وَالْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:Bu, hüküm ve ayırma günüdür. Sizi ve öncekileri bir araya toplamışızdır. *
79:25فَأَخَذَهُ اللَّهُ نَكَالَ الْآخِرَةِ وَالْأُولَىٰ
Diyanet Meali:Allah onu, ibret verici şekilde dünya ve âhiret cezasıyla cezalandırdı. *
83:13إِذَا تُتْلَىٰ عَلَيْهِ آيَاتُنَا قَالَ أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:Ona âyetlerimiz okununca, “Eskilerin masalları” der. *
92:13وَإِنَّ لَنَا لَلْآخِرَةَ وَالْأُولَىٰ
Diyanet Meali:Şüphesiz ahiret de dünya da bizimdir. *
93:4وَلَلْآخِرَةُ خَيْرٌ لَكَ مِنَ الْأُولَىٰ
Diyanet Meali:Muhakkak ki âhiret senin için dünyadan daha hayırlıdır. *
9:83إِنَّكُمْ رَضِيتُمْ بِالْقُعُودِ أَوَّلَ مَرَّةٍ فَاقْعُدُوا مَعَ الْخَالِفِينَ
Diyanet Meali:“Çünkü siz baştan yerinizde oturup kalmaya razı oldunuz. Şimdi de geri kalan (kadın ve çocuk)larla birlikte oturun.”
9:100وَالسَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَالْأَنْصَارِ
Diyanet Meali: İslâm’ı ilk önce kabul eden muhâcirler ve ensar…
16:24وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ مَاذَا أَنْزَلَ رَبُّكُمْ قَالُوا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:Onlara “Rabbiniz ne indirdi?” denildiği zaman, “Öncekilerin masalları” dediler. *
20:21قَالَ خُذْهَا وَلَا تَخَفْ سَنُعِيدُهَا سِيرَتَهَا الْأُولَىٰ
Diyanet Meali:Allah, şöyle dedi: “Tut onu. Korkma! Biz, onu yine eski durumuna döndüreceğiz.” *
20:51قَالَ فَمَا بَالُ الْقُرُونِ الْأُولَىٰ
Diyanet Meali:Firavun, “Ya geçmiş nesillerin hâli ne olacak?” dedi. *
20:133أَوَلَمْ تَأْتِهِمْ بَيِّنَةُ مَا فِي الصُّحُفِ الْأُولَىٰ
Diyanet Meali:Önceki kitaplarda olanların apaçık delili (olan Kur’an) onlara gelmedi mi?
23:24وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَأَنْزَلَ مَلَائِكَةً مَا سَمِعْنَا بِهَٰذَا فِي آبَائِنَا الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:“Eğer Allah dileseydi,  bir melek gönderirdi. Biz önceki atalarımızdan böyle bir şey duymadık.”
23:68أَمْ جَاءَهُمْ مَا لَمْ يَأْتِ آبَاءَهُمُ الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:Yoksa kendilerine, önceki atalarına gelmeyen bir şey mi geldi?
23:83إِنْ هَٰذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:Bu, öncekilerin uydurduğu masallardan başka bir şey değildir.
26:26قَالَ رَبُّكُمْ وَرَبُّ آبَائِكُمُ الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:Mûsâ, “O, sizin de Rabbiniz, geçmiş atalarınızın da Rabbidir” dedi. *
26:184وَاتَّقُوا الَّذِي خَلَقَكُمْ وَالْجِبِلَّةَ الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:“Sizi ve önceki nesilleri yaratana karşı gelmekten sakının.” *
28:36وَمَا سَمِعْنَا بِهَٰذَا فِي آبَائِنَا الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:“Biz geçmiş atalarımızın zamanında böyle bir şeyin varlığını duymadık.”
37:17أَوَآبَاؤُنَا الْأَوَّلُونَ
Diyanet Meali:“Önceden gelip geçmiş atalarımız da mı?” *
37:71وَلَقَدْ ضَلَّ قَبْلَهُمْ أَكْثَرُ الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:Andolsun, onlardan önce, evvelkilerin çoğu da sapmıştı. *
37:126اللَّهَ رَبَّكُمْ وَرَبَّ آبَائِكُمُ الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:Sizin ve geçmiş atalarınızın Rabbi olan Allah…*
44:8يُحْيِي وَيُمِيتُ رَبُّكُمْ وَرَبُّ آبَائِكُمُ الْأَوَّلِينَ
Diyanet Meali:Yaşatır, öldürür. O, sizin de Rabbiniz, önceki atalarınızın da Rabbidir.
50:15أَفَعَيِينَا بِالْخَلْقِ الْأَوَّلِ بَلْ هُمْ فِي لَبْسٍ مِنْ خَلْقٍ جَدِيدٍ
Diyanet Meali:İlk yaratmada âcizlik mi gösterdik ki (yeniden yaratamayalım)? Doğrusu onlar, yeniden yaratılış konusunda şüphe içindedirler. *
56:48أَوَآبَاؤُنَا الْأَوَّلُونَ
Diyanet Meali:“Evvelki atalarımız da mı?” *
87:18إِنَّ هَٰذَا لَفِي الصُّحُفِ الْأُولَىٰ
Diyanet Meali:Şüphesiz bu hükümler ilk sayfalarda vardır. *
6:94وَلَقَدْ جِئْتُمُونَا فُرَادَىٰ كَمَا خَلَقْنَاكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ
Diyanet Meali:Andolsun, sizi ilk defa yarattığımız gibi teker teker bize geldiniz.
6:110وَنُقَلِّبُ أَفْئِدَتَهُمْ وَأَبْصَارَهُمْ كَمَا لَمْ يُؤْمِنُوا بِهِ أَوَّلَ مَرَّةٍ
Diyanet Meali:Biz onların kalplerini ve gözlerini ters döndürürüz de ilkin ona iman etmedikleri gibi (mucize geldikten sonra da inanmazlar)…

أُولُو : isim. 

2:179وَلَكُمْ فِي الْقِصَاصِ حَيَاةٌ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ
Diyanet Meali:Ey akıl sahipleri! Kısasta sizin için hayat vardır.
2:197وَتَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوَىٰ وَاتَّقُونِ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ
Diyanet Meali:(Ahiret için) azık toplayın. Kuşkusuz, azığın en hayırlısı takva (Allah’a karşı gelmekten sakınma)dır. Ey akıl sahipleri, bana karşı gelmekten sakının.
2:269فَقَدْ أُوتِيَ خَيْرًا كَثِيرًا وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ
Diyanet Meali:(Kime hikmet verilmişse), şüphesiz ona çokça hayır verilmiş demektir. Bunu ancak akıl sahipleri anlar.
3:7آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنَا وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ
Diyanet Meali:“Ona inandık, hepsi Rabbimiz katındandır” (derler. Bu inceliği) ancak akıl sahipleri düşünüp anlar.
3:13إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَعِبْرَةً لِأُولِي الْأَبْصَارِ
Diyanet Meali:Basireti olanlar için bunda elbette ibret vardır.
3:18شَهِدَ اللّٰهُ اَنَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ وَالْمَلَائِكَةُ وَأُولُو الْعِلْمِ قَائِمًا بِالْقِسْطِ
Diyanet Meali:Allah, melekler ve ilim sahipleri, ondan başka ilâh olmadığına adaletle şâhitlik ettiler.
3:190وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَآيَاتٍ لِأُولِي الْأَلْبَابِ
Diyanet Meali:(Göklerin ve yerin yaratılışında), gece ile gündüzün birbiri ardınca gelip gidişinde selim akıl sahipleri için elbette ibretler vardır.
4:8وَإِذَا حَضَرَ الْقِسْمَةَ أُولُو الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينُ فَارْزُقُوهُمْ مِنْهُ
Diyanet Meali:Miras taksiminde (kendilerine pay düşmeyen) akrabalar, yetimler ve fakirler hazır bulunurlarsa, onlara da maldan bir şeyler verin…
4:59أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ
Diyanet Meali:Allah’a itaat edin. Peygamber’e itaat edin ve sizden olan ulu’l-emre (idarecilere) de.
4:83وَلَوْ رَدُّوهُ إِلَى الرَّسُولِ وَإِلَىٰ أُولِي الْأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِينَ يَسْتَنْبِطُونَهُ مِنْهُمْ
Diyanet Meali:(Kendilerine güvenlik, barış veya korku, savaş ile ilgili bir haber geldiğinde onu yayarlar). Hâlbuki onu peygambere ve içlerinden yetki sahibi kimselere götürselerdi, elbette bunlardan, onu değerlendirip sonuç (hüküm) çıkarabilecek nitelikte olanları onu anlayıp bilirlerdi.
4:95لَا يَسْتَوِي الْقَاعِدُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ غَيْرُ أُولِي الضَّرَرِ
Diyanet Meali:Mü’minlerden özür sahibi olmaksızın (cihattan geri kalıp) oturanlarla, (Allah yolunda mallarıyla, canlarıyla cihad edenler) eşit olamazlar.
5:100فَاتَّقُوا اللَّهَ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
Diyanet Meali:Ey akıl sahipleri! Allah’a karşı gelmekten sakının ki kurtuluşa eresiniz.
8:75وَأُولُو الْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَىٰ بِبَعْضٍ فِي كِتَابِ اللَّهِ
Diyanet Meali:Allah’ın kitabınca, kan akrabaları birbirlerine (varis olmaya) daha lâyıktırlar.
9:86اسْتَأْذَنَكَ أُولُو الطَّوْلِ مِنْهُمْ وَقَالُوا ذَرْنَا نَكُنْ مَعَ الْقَاعِدِينَ
Diyanet Meali:(“Allah’a iman edin ve Resûlü ile birlikte cihat edin” diye bir sûre indirildiğinde), onlardan servet sahibi olanlar, senden izin istediler ve “Bizi bırak da oturup kalanlarla birlikte olalım” dediler.
9:113وَلَوْ كَانُوا أُولِي قُرْبَىٰ مِنْ بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُمْ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ
Diyanet Meali:Cehennem ehli oldukları açıkça kendilerine belli olduktan sonra, -yakınları da olsalar- (Allah’a ortak koşanlar için af dilemek ne Peygambere yaraşır, ne de mü’minlere).
11:116فَلَوْلَا كَانَ مِنَ الْقُرُونِ مِنْ قَبْلِكُمْ أُولُو بَقِيَّةٍ يَنْهَوْنَ عَنِ الْفَسَادِ فِي الْاَرْضِ
Diyanet Meali:Sizden önceki nesillerden aklı başında kimseler (insanları) yeryüzünde bozgunculuk yapmaktan alıkoysalardı ya!
12:111لَقَدْ كَانَ فِي قَصَصِهِمْ عِبْرَةٌ لِأُولِي الْأَلْبَابِ
Diyanet Meali:Andolsun ki, onların kıssalarında akıl sahipleri için ibret vardır.
13:19إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُولُو الْأَلْبَابِ
Diyanet Meali:(Bunu) ancak akıl sahipleri anlar.
14:52وَلِيَعْلَمُوا أَنَّمَا هُوَ إِلَٰهٌ وَاحِدٌ وَلِيَذَّكَّرَ أُولُو الْأَلْبَابِ
Diyanet Meali:(Bu Kur’an; kendisiyle uyarılsınlar), Allah’ın ancak tek ilâh olduğunu bilsinler ve akıl sahipleri düşünüp öğüt alsınlar diye (insanlara bir bildiridir).
17:5فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ أُولَاهُمَا بَعَثْنَا عَلَيْكُمْ عِبَادًا لَنَا أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ
Diyanet Meali:Nihayet bu iki bozgunculuktan ilkinin zamanı gelince (sizi cezalandırmak için) üzerinize, pek güçlü olan birtakım kullarımızı gönderdik.
20:54كُلُوا وَارْعَوْا أَنْعَامَكُمْ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِأُولِي النُّهَىٰ
Diyanet Meali:Yiyin, hayvanlarınızı yayın. Şüphesiz bunda akıl sahipleri için (Allah’ın varlığını ve birliğini gösteren) deliller vardır. *
20:128يَمْشُونَ فِي مَسَاكِنِهِمْ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِأُولِي النُّهَىٰ
Diyanet Meali:Yurtlarında dolaşıp durdukları, (kendilerinden önceki nice nesilleri helâk etmiş olmamız, onları doğru yola iletmedi mi)? Şüphesiz bunda akıl sahipleri için ibretler vardır.
24:22وَلَا يَأْتَلِ أُولُو الْفَضْلِ مِنْكُمْ وَالسَّعَةِ أَنْ يُؤْتُوا أُولِي الْقُرْبَىٰ
Diyanet Meali:İçinizden varlık ve servet sahibi kimseler yakınlarına, (düşkünlere ve Allah yolunda hicret edenlere kendi mallarından bir şey) vermeyeceklerine yemin etmesinler.
24:22أَنْ يُؤْتُوا أُولِي الْقُرْبَىٰ وَالْمَسَاكِينَ وَالْمُهَاجِرِينَ
Diyanet Meali:(İçinizden varlık ve servet sahibi kimseler) yakınlarına, düşkünlere ve Allah yolunda hicret edenlere (kendi mallarından bir şey) vermeyeceklerine (yemin etmesinler).
24:31أَوِ التَّابِعِينَ غَيْرِ أُولِي الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ
Diyanet Meali:(Zinetlerini), … yahut erkekliği kalmamış hizmetçilerden … (başkalarına göstermesinler).
24:44يُقَلِّبُ اللَّهُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَعِبْرَةً لِأُولِي الْأَبْصَارِ
Diyanet Meali:Allah, geceyi ve gündüzü döndürüp duruyor. Şüphesiz bunda basiret sahibi olanlar için bir ibret vardır. *
27:33قَالُوا نَحْنُ أُولُو قُوَّةٍ
Diyanet Meali:Dediler ki: “Biz güçlü kimseleriz…”
27:33وَأُولُو بَأْسٍ شَدِيدٍ وَالْأَمْرُ إِلَيْكِ
Diyanet Meali:“Ve çetin savaşçılarız. Emir senin.”
28:76وَآتَيْنَاهُ مِنَ الْكُنُوزِ مَا إِنَّ مَفَاتِحَهُ لَتَنُوءُ بِالْعُصْبَةِ أُولِي الْقُوَّةِ
Diyanet Meali:Biz ona, anahtarlarını (bile taşımak) güçlü bir topluluğa ağır gelecek hazineler verdik.
33:6وَأُولُو الْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَىٰ بِبَعْضٍ فِي كِتَابِ اللَّهِ
Diyanet Meali:Aralarında akrabalık bağı olanlar, Allah’ın Kitab’ına göre, (miras konusunda) birbirleri için (diğer) mü’minlerden ve muhacirlerden daha önceliklidirler. 
35:1جَاعِلِ الْمَلَائِكَةِ رُسُلًا أُولِي أَجْنِحَةٍ مَثْنَىٰ وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ
Diyanet Meali:(Hamd, gökleri ve yeri yaratan), melekleri ikişer, üçer, dörder kanatlı elçiler yapan (Allah’a mahsustur).
38:29لِيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ وَلِيَتَذَكَّرَ أُولُو الْأَلْبَابِ
Diyanet Meali:(Bu Kur’an), âyetlerini düşünsünler ve akıl sahipleri öğüt alsınlar diye (sana indirdiğimiz mübarek bir kitaptır).
38:43وَوَهَبْنَا لَهُ اَهْلَهُ وَمِثْلَهُمْ مَعَهُمْ رَحْمَةً مِنَّا وَذِكْرَىٰ لِأُولِي الْأَلْبَابِ
Diyanet Meali:Biz ona tarafımızdan bir rahmet ve akıl sahiplerine bir öğüt olmak üzere ailesini ve onlarla birlikte bir o kadarını bahşettik. *
38:45وَاذْكُرْ عِبَادَنَا إِبْرَاهِيمَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ أُولِي الْأَيْدِي وَالْأَبْصَارِ
Diyanet Meali:(Ey Muhammed!) Güçlü ve basiretli kullarımız İbrahim’i, İshak’ı ve Yakub’u da an. *
39:9إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُولُو الْأَلْبَابِ
Diyanet Meali:Ancak akıl sahipleri öğüt alırlar.
39:18أُولَٰئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُولَٰئِكَ هُمْ أُولُو الْأَلْبَابِ
Diyanet Meali:İşte onlar Allah’ın hidayete erdirdiği kimselerdir. İşte onlar akıl sahiplerinin ta kendileridir.
39:21إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَذِكْرَىٰ لِأُولِي الْأَلْبَابِ
Diyanet Meali:Şüphesiz ki bunda akıl sahipleri için bir öğüt vardır.
40:54هُدًى وَذِكْرَىٰ لِأُولِي الْأَلْبَابِ
Diyanet Meali:Akıl sahipleri için bir öğüt ve doğruluk rehberi olarak…*
46:35فَاصْبِرْ كَمَا صَبَرَ أُولُو الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ
Diyanet Meali:(Ey Muhammed!) O hâlde, yüksek azim sahibi peygamberlerin sabretmesi gibi sabret.
48:16سَتُدْعَوْنَ إِلَىٰ قَوْمٍ أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ تُقَاتِلُونَهُمْ أَوْ يُسْلِمُونَ
Diyanet Meali:“Siz, güçlü kuvvetli bir kavme karşı teslim oluncaya kadar savaşmaya çağrılacaksınız.”
59:2فَاعْتَبِرُوا يَا أُولِي الْأَبْصَارِ
Diyanet Meali:Ey basiret sahipleri, ibret alın.
65:4وَأُولَاتُ الْأَحْمَالِ أَجَلُهُنَّ أَنْ يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ
Diyanet Meali:Hamile olanların bekleme süresi ise, doğum yapmalarıyla sona erer.
65:6وَإِنْ كُنَّ أُولَاتِ حَمْلٍ فَأَنْفِقُوا عَلَيْهِنَّ حَتَّىٰ يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ
Diyanet Meali:Eğer hamile iseler, doğum yapıncaya kadar nafakalarını verin.
65:10فَاتَّقُوا اللَّهَ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ الَّذِينَ آمَنُوا
Diyanet Meali:O hâlde, ey iman etmiş olan akıl sahipleri, Allah’a karşı gelmekten sakının!
73:11وَذَرْنِي وَالْمُكَذِّبِينَ أُولِي النَّعْمَةِ وَمَهِّلْهُمْ قَلِيلًا
Diyanet Meali:Nimet içinde yüzen o yalanlayıcıları bana bırak ve onlara biraz mühlet ver. *

آلٌ : İsim. 

2:49وَإِذْ نَجَّيْنَاكُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذَابِ
Diyanet Meali:Hani, sizi azabın en kötüsüne uğratan Firavun ailesinden kurtarmıştık.
2:50فَأَنْجَيْنَاكُمْ وَأَغْرَقْنَا آلَ فِرْعَوْنَ وَأَنْتُمْ تَنْظُرُونَ
Diyanet Meali:(Hani, sizin için denizi yarmış), sizi kurtarmış, gözlerinizin önünde Firavun ailesini suda boğmuştuk.
2:248فِيهِ سَكِينَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَىٰ وَاٰلُ هٰرُونَ
Diyanet Meali:“Onda Rabbinizden bir güven duygusu ve huzur ile Mûsâ ailesinin, Hârûn ailesinin geriye bıraktığından kalıntılar vardır.”
2:248وَآلُ هَارُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلَائِكَةُ
Diyanet Meali:Hârûn ailesinin (geriye bıraktığından kalıntılar vardır). Onu melekler taşımaktadır.”
3:11كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَالَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ
Diyanet Meali:(Bunların durumu) Firavun ailesinin ve onlardan öncekilerin durumu gibidir:
3:33إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ
Diyanet Meali:Şüphesiz Allah, Âdem’i, Nûh’u, İbrahim ailesini (soyunu) … seçip (âlemlere) üstün kıldı.
3:33وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ
Diyanet Meali:Ve İmran ailesini (soyunu seçip) âlemlere (üstün kıldı).
4:54فَقَدْ آتَيْنَا آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ
Diyanet Meali:Şüphesiz biz, İbrahim ailesine de kitap ve hikmet vermişizdir.
7:130وَلَقَدْ أَخَذْنَا آلَ فِرْعَوْنَ بِالسِّنِينَ وَنَقْصٍ مِنَ الثَّمَرَاتِ
Diyanet Meali:Andolsun biz, Firavun ailesini, (öğüt alsınlar diye) yıllarca süren kıtlık ve ürün eksikliği ile cezalandırdık.
7:141وَإِذْ أَنْجَيْنَاكُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذَابِ
Diyanet Meali:Hani sizi Firavun ailesinden kurtarmıştık. Onlar size en kötü işkenceyi uyguluyorlardı.
8:52كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَالَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ كَفَرُوا بِآيَاتِ اللَّهِ
Diyanet Meali: Bunların durumu tıpkı Firavun ailesi ve onlardan öncekilerin durumu gibidir. Allah’ın âyetlerini inkâr etmişlerdi…
8:54كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَالَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ كَذَّبُوا بِآيَاتِ رَبِّهِمْ
Diyanet Meali:Bunların durumu, tıpkı Firavun ailesi ve onlardan öncekilerin durumu gibidir. Onlar Rablerinin âyetlerini yalanlamışlardı…
8:54فَأَهْلَكْنَاهُمْ بِذُنُوبِهِمْ وَأَغْرَقْنَا آلَ فِرْعَوْنَ
Diyanet Meali:Biz de onları günahları sebebiyle helâk etmiştik ve Firavun ailesini de suda boğmuştuk.
12:6وَيُتِمُّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكَ وَعَلَىٰ آلِ يَعْقُوبَ
Diyanet Meali:“(Daha önce ataların İbrahim ve İshak’a) nimetlerini tamamladığı gibi sana ve Yakub soyuna da tamamlayacaktır.”
14:6اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ أَنْجَاكُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ
Diyanet Meali:“Allah’ın size olan nimetini anın. Hani O sizi, Firavun ailesinden kurtarmıştı.”
15:59إِلَّا آلَ لُوطٍ إِنَّا لَمُنَجُّوهُمْ أَجْمَعِينَ
Diyanet Meali:Lût’un ailesi başka (Onlar suçlu değillerdir. Lût’un karısı dışında) onların hepsini kurtaracağız. *
15:61فَلَمَّا جَاءَ آلَ لُوطٍ الْمُرْسَلُونَ
Diyanet Meali:Elçiler (melekler) Lût’un ailesine gelince…*
19:6يَرِثُنِي وَيَرِثُ مِنْ آلِ يَعْقُوبَ وَاجْعَلْهُ رَبِّ رَضِيًّا
Diyanet Meali:“(Bana kendi tarafından); bana ve Yakub hanedanına varis olacak (bir çocuk bağışla) ve onu hoşnutluğuna ulaşmış bir kimse kıl!” *
27:56أَخْرِجُوا آلَ لُوطٍ مِنْ قَرْيَتِكُمْ إِنَّهُمْ أُنَاسٌ يَتَطَهَّرُونَ
Diyanet Meali:“Lût’un ailesini memleketinizden çıkarın. Çünkü onlar temiz kalmak isteyen insanlarmış(!)”
28:8فَالْتَقَطَهُ آلُ فِرْعَوْنَ لِيَكُونَ لَهُمْ عَدُوًّا وَحَزَنًا
Diyanet Meali:Nihayet Firavun ailesi kendilerine düşman ve üzüntü kaynağı olacak olan o çocuğu bulup aldı.
34:13اِعْمَلُٓوا آلَ دَاوُودَ شُكْرًا وَقَلِيلٌ مِنْ عِبَادِيَ الشَّكُورُ
Diyanet Meali:Ey Davûd ailesi, şükredin! Kullarımdan şükredenler pek azdır.
40:28وَقَالَ رَجُلٌ مُؤْمِنٌ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَكْتُمُ إِيمَانَهُ
Diyanet Meali:Firavun ailesinden, imanını gizlemekte olan mü’min bir adam şöyle dedi…
40:45وَحَاقَ بِآلِ فِرْعَوْنَ سُوءُ الْعَذَابِ
Diyanet Meali:Firavun ailesini, azâbın en kötüsü kuşattı.
40:46وَيَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذَابِ
Diyanet Meali:Kıyametin kopacağı günde de, “Firavun ailesini azabın en şiddetlisine sokun” denilecektir.
54:34إِنَّا أَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ حَاصِبًا إِلَّا آلَ لُوطٍ نَجَّيْنَاهُمْ بِسَحَرٍ
Diyanet Meali:Şüphesiz biz de üzerlerine taşlar savuran bir rüzgâr gönderdik. Yalnız Lût’un ailesi başka. (Katımızdan bir nimet olarak) bir seher vakti onları kurtardık. *
54:41وَلَقَدْ جَاءَ آلَ فِرْعَوْنَ النُّذُرُ
Diyanet Meali:Andolsun, Firavun’un ailesine de uyarıcılar gelmişti. *

تَأْوِيلٌ : İsim. Mastar. Tef’îl Bâbı (II. Bâb). 

3:7فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاءَ الْفِتْنَةِ وَابْتِغَاءَ تَأْوِيلِهِ
Diyanet Meali:(Kalplerinde bir eğrilik olanlar), fitne çıkarmak ve onun olmadık yorumlarını yapmak için müteşabih âyetlerinin ardına düşerler.
3:7وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ
Diyanet Meali:Oysa onun gerçek manasını ancak Allah bilir.
4:59ذَٰلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا
Diyanet Meali:Bu, daha iyidir, sonuç bakımından da daha güzeldir.
7:53هَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا تَأْوِيلَهُ
Diyanet Meali:Onlar ise ancak, (“Görelim bakalım!” diyerek) Kur’an’ın bildirdiği sonucu (te’vilini) bekliyorlar. 
7:53يَوْمَ يَأْتِي تَأْوِيلُهُ يَقُولُ الَّذِينَ نَسُوهُ مِنْ قَبْلُ
Diyanet Meali:Onun bildirdiği sonuç gelip çattığı gün, önceden onu unutmuş olanlar derler ki…
10:39بَلْ كَذَّبُوا بِمَا لَمْ يُحِيطُوا بِعِلْمِهِ وَلَمَّا يَأْتِهِمْ تَأْوِيلُهُ
Diyanet Meali:Hayır öyle değil. Onlar, ilmini kavrayamadıkları ve kendilerine yorumu gelmemiş olan bir şeyi yalanladılar.
12:6وَكَذَٰلِكَ يَجْتَبِيكَ رَبُّكَ وَيُعَلِّمُكَ مِنْ تَأْوِيلِ الْأَحَادِيثِ
Diyanet Meali:“İşte Rabbin seni böylece seçecek, sana (rüyada görülen) olayların yorumunu öğretecek…”
12:21وَكَذٰلِكَ مَكَّنَّا لِيُوسُفَ فِي الْأَرْضِ وَلِنُعَلِّمَهُ مِنْ تَأْوِيلِ الْأَحَادِيثِ
Diyanet Meali:İşte böylece biz Yûsuf’u o yere (Mısır’a) yerleştirdik ve ona (rüyadaki) olayların yorumunu öğretelim diye böyle yaptık.
12:36نَبِّئْنَا بِتَأْوِيلِهِ إِنَّا نَرَاكَ مِنَ الْمُحْسِنِينَ
Diyanet Meali:“Bize bunun yorumunu haber ver. Şüphesiz biz seni iyilik yapanlardan görüyoruz.”
12:37قَالَ لَا يَأْتِيكُمَا طَعَامٌ تُرْزَقَانِهِ إِلَّا نَبَّأْتُكُمَا بِتَأْوِيلِهِ قَبْلَ اَنْ يَأْتِيَكُمَا
Diyanet Meali:Yûsuf dedi ki: “Sizin yiyeceğiniz yemek size gelmeden önce, onun ne olduğunu bildiririm.”
12:44وَمَا نَحْنُ بِتَأْوِيلِ الْأَحْلَامِ بِعَالِمِينَ
Diyanet Meali:“Biz böyle düşlerin yorumunu bilmiyoruz.”
12:45وَادَّكَرَ بَعْدَ أُمَّةٍ أَنَا أُنَبِّئُكُمْ بِتَأْوِيلِهِ فَأَرْسِلُونِ
Diyanet Meali:(Zindandaki iki kişiden kurtulmuş olanı), nice zamandan sonra (Yûsuf’u) hatırladı ve, “Ben size onun yorumunu haber veririm, hemen beni (zindana) gönderin” (dedi).
12:100وَقَالَ يَا أَبَتِ هَٰذَا تَأْوِيلُ رُؤْيَايَ مِنْ قَبْلُ
Diyanet Meali:Yûsuf dedi ki: “Babacığım! İşte bu, daha önce gördüğüm rüyanın yorumudur.”
12:101رَبِّ قَدْ آتَيْتَنِي مِنَ الْمُلْكِ وَعَلَّمْتَنِي مِنْ تَأْوِيلِ الْأَحَادِيثِ
Diyanet Meali:“Rabbim! Gerçekten bana mülk verdin ve bana sözlerin yorumunu öğrettin.”
17:35وَزِنُوا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِيمِ ذَٰلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا
Diyanet Meali:(Ölçtüğünüzde ölçmeyi tam yapın), doğru terazi ile tartın. Bu daha hayırlı, sonuç bakımından daha güzeldir.
18:78سَأُنَبِّئُكَ بِتَأْوِيلِ مَا لَمْ تَسْتَطِعْ عَلَيْهِ صَبْرًا
Diyanet Meali:“Şimdi sana sabredemediğin şeylerin içyüzünü anlatacağım.”
18:82ذَٰلِكَ تَأْوِيلُ مَا لَمْ تَسْطِعْ عَلَيْهِ صَبْرًا
Diyanet Meali:“İşte senin, sabredemediğin şeylerin içyüzü budur.”