KÖK HARFLER: ج ر ر
ANLAM:
جَرَّ : Sürüklemek, asılmak, çekmek, çekiştirmek, uzanmak.
AÇIKLAMA:
xx
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek |
| جَرَّ | fiil-I | 1 | Cezbetti, çekti | 7/150 |
|
| Toplam | 1 |
|
|
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Cerr | جَرّ | Çekme, sürükleyerek götürme. Para almak. Uçurum. | Cerre çıkma |
| Cârr | جَارّ | Çeken, çekici. Sürükleyici. |
|
| Cerîre | جَرِيرَة | Kabahat, suç. |
|
| Ceraskal | جَرُّ الأَثْقَال | Yük kaldırma fenni ve sanatı. | Cerru’l eskâl |
| Mecrûr | مَجْرُور | Çekilmiş, sürüklenmiş. |
|
| Tecrîr | تَجْرِير | Çekmek. |
|
| Mücterr (Mücterîr) | مُجْتَرّ | Geviş getiren. İctirar eden. |
|
| İctirâr | اِجْتِرَار | İleri ve geri çekme, çekilme. |
|
| Mücterre | مُجْتَرَّة | Geviş getiren. |
|
| Müncer | مُنْجَر | Bir yana doğru çekilip sürüklenen. |
|
Ceraskal, cerr-i eskâl (جَرُّ الْأَثْقَال), iki Arapça kelimeden oluşan bir terimdir. “Yük kaldırma fenni ve sanatı, mekanik” anlamındadır. Cerr: “çekmek”, eskâl: “ağırlıklar, yükler” demektir. (Nişanyan Sözlük)
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
جَرَّ : Fiil-I.
| 7:150 | وَأَلْقَى الْأَلْوَاحَ وَأَخَذَ بِرَأْسِ أَخِيهِ يَجُرُّهُ إِلَيْهِ |
| Diyanet Meali: | (Öfkesinden) levhaları attı ve kardeşinin saçından tuttu, onu kendine doğru çekmeye başladı. |