ÂYETLER:

DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.

بَصُرَ : Fiil-I.

20:96	قَالَ بَصُرْتُ بِمَا لَمْ يَبْصُرُوا بِهِ
Diyanet Meali:	Sâmirî, şöyle dedi: “Ben onların görmediği şeyi gördüm.”
20:96	قَالَ بَصُرْتُ بِمَا لَمْ يَبْصُرُوا بِهِ
Diyanet Meali:	Sâmirî, şöyle dedi: “Ben onların görmediği şeyi gördüm.”
28:11	وَقَالَتْ لِأُخْتِهِ قُصِّيهِ فَبَصُرَتْ بِهِ عَنْ جُنُبٍ
Diyanet Meali:	Annesi, Mûsâ’nın kız kardeşine, “Onu takip et” dedi. O da Mûsâ’yı, uzaktan gözledi.

بَصَّرَ : Fiil-II. Meçhul Muzarisi: يُبَصَّرُ

70:11	يُبَصَّرُونَهُمْ يَوَدُّ الْمُجْرِمُ لَوْ يَفْتَدِي مِنْ عَذَابِ يَوْمِئِذٍ
Diyanet Meali:	Birbirlerine gösterilirler. Günahkâr kimse ister ki, o günün azabından kurtulmak için (oğullarını, karısını…) fidye olarak versin…

أَبْصَرَ : Fiil-IV.

2:17	ذَهَبَ اللَّهُ بِنُورِهِمْ وَتَرَكَهُمْ فِي ظُلُمَاتٍ لَا يُبْصِرُونَ
Diyanet Meali:	(Ateş tam çevresini aydınlattığı sırada) Allah ışıklarını yok ediverir de onları göremez bir şekilde karanlıklar içinde bırakıverir.
6:104	فَمَنْ أَبْصَرَ فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ عَمِيَ فَعَلَيْهَا
Diyanet Meali:	Artık kim gözünü açar hakkı idrak ederse kendi yararına, kim de (hakkın karşısında) körlük ederse kendi zararınadır.
7:179	لَهُمْ قُلُوبٌ لَا يَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْيُنٌ لَا يُبْصِرُونَ بِهَا
Diyanet Meali:	Kalpleri olup da bunlarla anlamayan, gözleri olup da bunlarla görmeyen…
7:195	أَمْ لَهُمْ أَيْدٍ يَبْطِشُونَ بِهَا أَمْ لَهُمْ أَعْيُنٌ يُبْصِرُونَ بِهَا
Diyanet Meali:	Yahut tutacak elleri mi var? Veya görecek gözleri mi var?
7:198	وَتَرَاهُمْ يَنْظُرُونَ إِلَيْكَ وَهُمْ لَا يُبْصِرُونَ
Diyanet Meali:	Sen onların sana baktıklarını görürsün, hâlbuki onlar görmezler.
10:43	أَفَأَنْتَ تَهْدِي الْعُمْيَ وَلَوْ كَانُوا لَا يُبْصِرُونَ
Diyanet Meali:	Fakat körlere, hele gerçeği görmüyorlarsa, sen mi doğru yolu göstereceksin?
11:20	مَا كَانُوا يَسْتَطِيعُونَ السَّمْعَ وَمَا كَانُوا يُبْصِرُونَ
Diyanet Meali:	Çünkü onlar (gerçekleri) işitmeğe tahammül edemiyorlar, hem de görmüyorlardı.
18:26	أَبْصِرْ بِهِ وَأَسْمِعْ مَا لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِيٍّ
Diyanet Meali:	“O, ne güzel görür; O, ne güzel işitir! Onların, O’ndan başka hiçbir dostu da yoktur.”
19:38	أَسْمِعْ بِهِمْ وَأَبْصِرْ يَوْمَ يَأْتُونَنَا
Diyanet Meali:	Bize gelecekleri gün (gerçekleri) ne iyi işitip ne iyi görecekler!
19:42	لِمَ تَعْبُدُ مَا لَا يَسْمَعُ وَلَا يُبْصِرُ وَلَا يُغْنِي عَنْكَ شَيْئًا
Diyanet Meali:	“Babacığım! İşitmeyen, görmeyen ve sana bir faydası olmayan şeylere niçin tapıyorsun?”
21:3	هَلْ هَٰذَا إِلَّا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ أَفَتَأْتُونَ السِّحْرَ وَأَنْتُمْ تُبْصِرُونَ
Diyanet Meali:	“Bu da ancak sizin gibi bir insan. Şimdi siz göz göre göre sihre mi kapılacaksınız?”
27:54	وَلُوطًا إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ أَتَأْتُونَ الْفَاحِشَةَ وَأَنْتُمْ تُبْصِرُونَ
Diyanet Meali:	Lût’u da (Peygamber olarak gönderdik.) Hani o, kavmine şöyle demişti: “Göz göre göre, o çirkin işi mi yapıyorsunuz?”  *
28:72	مَنْ إِلَٰهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِلَيْلٍ تَسْكُنُونَ فِيهِ أَفَلَا تُبْصِرُونَ
Diyanet Meali:	“Ne dersiniz? Allah, üzerinize gündüzü kıyamete kadar sürekli kılsaydı, Allah’tan başka hangi ilâh size içinde dinleneceğiniz bir gece getirebilir? Hâlâ görmeyecek misiniz?”
32:12	رَبَّنَا أَبْصَرْنَا وَسَمِعْنَا فَارْجِعْنَا نَعْمَلْ صَالِحًا إِنَّا مُوقِنُونَ
Diyanet Meali:	“Rabbimiz! (Gerçeği) gördük ve işittik. Artık şimdi bizi (dünyaya) döndür ki, salih amel işleyelim. Biz artık kesin olarak inanmaktayız.”
32:27	فَنُخْرِجُ بِهِ زَرْعًا تَأْكُلُ مِنْهُ أَنْعَامُهُمْ وَأَنْفُسُهُمْ أَفَلَا يُبْصِرُونَ
Diyanet Meali:	(Görmediler mi ki, biz yağmuru kupkuru yere gönderip) onunla hayvanlarının ve kendilerinin yiyeceği ekinler çıkarırız. Hâlâ görmeyecekler mi?
36:9	فَأَغْشَيْنَاهُمْ فَهُمْ لَا يُبْصِرُونَ
Diyanet Meali:	(Biz, onların önlerine bir set, arkalarına da bir set çekip) gözlerini perdeledik. Artık görmezler.
36:66	وَلَوْ نَشَاءُ لَطَمَسْنَا عَلَىٰ أَعْيُنِهِمْ فَاسْتَبَقُوا الصِّرَاطَ فَأَنَّىٰ يُبْصِرُونَ
Diyanet Meali:	Eğer dileseydik, onların gözlerini büsbütün kör ederdik de (bu hâlde) yola koyulmak için didişirlerdi. Fakat nasıl görecekler ki?!  *
37:175	وَأَبْصِرْهُمْ فَسَوْفَ يُبْصِرُونَ
Diyanet Meali:	Gözetle onları, yakında onlar da görecekler.  *
37:175	وَأَبْصِرْهُمْ فَسَوْفَ يُبْصِرُونَ
Diyanet Meali:	Gözetle onları, yakında onlar da görecekler.  *
37:179	وَأَبْصِرْ فَسَوْفَ يُبْصِرُونَ
Diyanet Meali:	(Bekle ve) gör. Onlar da yakında görecekler. *
37:179	وَأَبْصِرْ فَسَوْفَ يُبْصِرُونَ
Diyanet Meali:	(Bekle ve) gör. Onlar da yakında görecekler. *
43:51	وَهَٰذِهِ الْأَنْهَارُ تَجْرِي مِنْ تَحْتِي أَفَلَا تُبْصِرُونَ
Diyanet Meali:	“Şu nehirler de benim altımdan akıyor (değil mi?) Hâlâ görmüyor musunuz?”
51:21	وَفِي أَنْفُسِكُمْ أَفَلَا تُبْصِرُونَ
Diyanet Meali:	(Kesin olarak inananlar için yeryüzünde) ve kendi nefislerinizde (birçok alametler vardır). Hâlâ görmüyor musunuz? *
52:15	أَفَسِحْرٌ هَٰذَا أَمْ أَنْتُمْ لَا تُبْصِرُونَ
Diyanet Meali:	“Bu Kur’an mı bir büyü imiş, yoksa siz mi (gerçeği) göremiyormuşsunuz?”  *
56:85	وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْكُمْ وَلَٰكِنْ لَا تُبْصِرُونَ
Diyanet Meali:	Biz ise ona sizden daha yakınız. Fakat siz göremezsiniz.  *
68:5	فَسَتُبْصِرُ وَيُبْصِرُونَ
Diyanet Meali:	Sen de göreceksin, onlar da görecek. *
68:5	فَسَتُبْصِرُ وَيُبْصِرُونَ
Diyanet Meali:	Sen de göreceksin, onlar da görecek. *
69:38	فَلَا أُقْسِمُ بِمَا تُبْصِرُونَ
Diyanet Meali:	Görebildiklerinize (ve göremediklerinize) yemin ederim ki…*
69:39	وَمَا لَا تُبْصِرُونَ
Diyanet Meali:	Ve göremediklerinize…*

بَصِيرٌ : İsim.

2:96	وَاللَّهُ بَصِيرٌ بِمَا يَعْمَلُونَ
Diyanet Meali:	Allah, onların bütün işlediklerini görür.
2:110	إِنَّ اللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ
Diyanet Meali:	Şüphesiz Allah bütün yaptıklarınızı görür.
2:233	وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ
Diyanet Meali:	Allah’a karşı gelmekten sakının ve bilin ki, Allah, yapmakta olduklarınızı hakkıyla görendir.
2:237	وَلَا تَنْسَوُا الْفَضْلَ بَيْنَكُمْ إِنَّ اللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ
Diyanet Meali:	Aranızda iyilik yapmayı da unutmayın. Şüphesiz Allah, yaptıklarınızı hakkıyla görendir.
2:265	فَإِنْ لَمْ يُصِبْهَا وَابِلٌ فَطَلٌّ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ
Diyanet Meali:	Bol yağmur almasa bile ona çiseleme yeter. Allah, yaptıklarınızı hakkıyla görendir.
3:15	وَأَزْوَاجٌ مُطَهَّرَةٌ وَرِضْوَانٌ مِنَ اللَّهِ وَاللَّهُ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ
Diyanet Meali:	“Tertemiz eşler ve Allah’ın rızası vardır.” Allah, kullarını hakkıyla görendir.
3:20	وَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّمَا عَلَيْكَ الْبَلَاغُ وَاللَّهُ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ
Diyanet Meali:	Yok, eğer yüz çevirirlerse sana düşen şey ancak tebliğ etmektir. Allah, kullarını hakkıyla görendir.
3:156	وَاللَّهُ يُحْيِي وَيُمِيتُ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ
Diyanet Meali:	Allah, yaşatır ve öldürür. Allah, yaptıklarınızı görmektedir.
3:163	هُمْ دَرَجَاتٌ عِنْدَ اللَّهِ وَاللَّهُ بَصِيرٌ بِمَا يَعْمَلُونَ
Diyanet Meali:	Onlar (insanlar) Allah’ın katında derece derecedirler. Allah, onların yaptıklarını görmektedir. *
5:71	ثُمَّ عَمُوا وَصَمُّوا كَثِيرٌ مِنْهُمْ وَاللَّهُ بَصِيرٌ بِمَا يَعْمَلُونَ
Diyanet Meali:	Sonra yine onlardan çoğu kör ve sağır kesildiler. Allah, onların yaptıklarını hakkıyla görendir.
6:50	قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الْأَعْمَىٰ وَالْبَصِيرُ أَفَلَا تَتَفَكَّرُونَ
Diyanet Meali:	De ki: “Görmeyenle gören bir olur mu? Siz hiç düşünmez misiniz?”
8:39	فَإِنِ انْتَهَوْا فَإِنَّ اللَّهَ بِمَا يَعْمَلُونَ بَصِيرٌ
Diyanet Meali:	Eğer (küfürden) vazgeçerlerse, şüphesiz ki Allah onların yaptıklarını hakkıyla görendir.
8:72	إِلَّا عَلَىٰ قَوْمٍ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُمْ مِيثَاقٌ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ
Diyanet Meali:	(Eğer din konusunda sizden yardım isterlerse), sizinle aralarında sözleşme bulunan bir kavme karşı olmadıkça, (yardım etmek üzerinize borçtur). Allah, yaptıklarınızı hakkıyla görendir.
11:24	مَثَلُ الْفَرِيقَيْنِ كَالْأَعْمَىٰ وَالْأَصَمِّ وَالْبَصِيرِ وَالسَّمِيعِ
Diyanet Meali:	Bu iki zümrenin durumu, kör ve sağır ile gören ve işiten kimseler gibidir.
11:112	وَلَا تَطْغَوْا إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ
Diyanet Meali:	Hak ve adalet ölçülerini aşmayın. Şüphesiz O, yaptıklarınızı hakkıyla görür.
12:93	اذْهَبُوا بِقَمِيصِي هَٰذَا فَأَلْقُوهُ عَلَىٰ وَجْهِ أَبِي يَأْتِ بَصِيرًا
Diyanet Meali:	“Bu gömleğimi götürün de babamın yüzüne koyun ki, gözleri açılsın..”
12:96	فَلَمَّا أَنْ جَاءَ الْبَشِيرُ أَلْقَاهُ عَلَىٰ وَجْهِهِ فَارْتَدَّ بَصِيرًا
Diyanet Meali:	Müjdeci gelip gömleği Yakub’un yüzüne koyunca gözleri açılıverdi.
13:16	قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الْأَعْمَىٰ وَالْبَصِيرُ
Diyanet Meali:	De ki: “Kör ile gören bir olur mu?”
20:35	إِنَّكَ كُنْتَ بِنَا بَصِيرًا
Diyanet Meali:	“Çünkü sen bizi hakkıyla görmektesin.” *
20:125	قَالَ رَبِّ لِمَ حَشَرْتَنِي أَعْمَىٰ وَقَدْ كُنْتُ بَصِيرًا
Diyanet Meali:	O da şöyle der: “Rabbim! Dünyada gören bir kimse olduğum hâlde, niçin beni kör olarak haşrettin?” *
33:9	وَكَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرًا
Diyanet Meali:	Allah, yaptıklarınızı hakkıyla görmektedir.
34:11	وَاعْمَلُوا صَالِحًا إِنِّي بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ
Diyanet Meali:	“Salih amel işleyin. Çünkü ben sizin yaptıklarınızı görürüm.”
35:19	وَمَا يَسْتَوِي الْأَعْمَىٰ وَالْبَصِيرُ
Diyanet Meali:	Kör ile gören bir olmaz. *
40:58	وَمَا يَسْتَوِي الْأَعْمَىٰ وَالْبَصِيرُ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ
Diyanet Meali:	Kör ile gören, iman edip salih ameller işleyenler ile kötülük yapan bir değildir.
41:40	اعْمَلُوا مَا شِئْتُمْ إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ
Diyanet Meali:	Dilediğinizi yapın. Şüphesiz O, yaptıklarınızı hakkıyla görmektedir.
48:24	وَكَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرًا
Diyanet Meali:	Allah, yaptıklarınızı hakkıyla görmektedir.
57:4	وَهُوَ مَعَكُمْ أَيْنَ مَا كُنْتُمْ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ
Diyanet Meali:	Nerede olsanız, O sizinle beraberdir. Allah, bütün yaptıklarınızı hakkıyla görendir.
60:3	يَوْمَ الْقِيَامَةِ يَفْصِلُ بَيْنَكُمْ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ
Diyanet Meali:	Kıyamet günü Allah aranızı ayıracaktır. Allah, yaptıklarınızı hakkıyla görendir.
64:2	فَمِنْكُمْ كَافِرٌ وَمِنْكُمْ مُؤْمِنٌ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ
Diyanet Meali:	Böyle iken kiminiz kâfir, kiminiz mü’mindir. Allah, yaptıklarınızı hakkıyla görendir.
67:19	مَا يُمْسِكُهُنَّ إِلَّا الرَّحْمَٰنُ إِنَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ بَصِيرٌ
Diyanet Meali:	Onları (havada) ancak Rahmân tutuyor. Şüphesiz O, her şeyi hakkıyla görendir.
84:15	بَلَىٰ إِنَّ رَبَّهُ كَانَ بِهِ بَصِيرًا
Diyanet Meali:	Hayır! Sandığı gibi değil! Şüphesiz Rabbi onu görüyordu. *
4:58	إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُمْ بِهِ إِنَّ اللَّهَ كَانَ سَمِيعًا بَصِيرًا
Diyanet Meali:	Doğrusu Allah, bununla size ne güzel öğüt veriyor! Şüphesiz ki Allah, hakkıyla işitendir, hakkıyla görendir.
4:134	فَعِنْدَ اللَّهِ ثَوَابُ الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَكَانَ اللَّهُ سَمِيعًا بَصِيرًا
Diyanet Meali:	(Kim dünya sevabı, nimeti istiyorsa bilsin ki), dünya sevabı da, ahiret sevabı da Allah katındadır. Allah, hakkıyla işitendir, hakkıyla görendir.
17:1	لِنُرِيَهُ مِنْ آيَاتِنَا إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ
Diyanet Meali:	Kendisine âyetlerimizden bir kısmını gösterelim diye (kulunu, Muhammed’i bir gece Mescid-i Haram’dan çevresini bereketlendirdiğimiz Mescid-i Aksa’ya götüren Allah’ın şanı yücedir). Hiç şüphesiz O, hakkıyla işitendir, hakkıyla görendir.
17:17	وَكَفَىٰ بِرَبِّكَ بِذُنُوبِ عِبَادِهِ خَبِيرًا بَصِيرًا
Diyanet Meali:	Kullarının günahlarını hakkıyla bilici ve görücü olarak Rabbin yeter.
17:30	إِنَّهُ كَانَ بِعِبَادِهِ خَبِيرًا بَصِيرًا
Diyanet Meali:	Çünkü O, gerçekten kullarından haberdardır ve onları görmektedir.
17:96	قُلْ كَفَىٰ بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ إِنَّهُ كَانَ بِعِبَادِهِ خَبِيرًا بَصِيرًا
Diyanet Meali:	De ki: “Sizinle benim aramda şahit olarak Allah yeter. Çünkü O, kullarından hakkıyla haberdardır, onları hakkıyla görendir.” *
22:61	وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَأَنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ
Diyanet Meali:	Gündüzü de gecenin içine sokar. Şüphesiz ki Allah hakkıyla işiten, hakkıyla görendir.
22:75	اللَّهُ يَصْطَفِي مِنَ الْمَلَائِكَةِ رُسُلًا وَمِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ
Diyanet Meali:	Allah, meleklerden de resûller seçer, insanlardan da. Şüphesiz Allah, hakkıyla işitendir, hakkıyla görendir. *
25:20	وَجَعَلْنَا بَعْضَكُمْ لِبَعْضٍ فِتْنَةً أَتَصْبِرُونَ وَكَانَ رَبُّكَ بَصِيرًا
Diyanet Meali:	(Ey insanlar!) Sizi birbiriniz için imtihan aracı kıldık. (Bakalım) sabredecek misiniz? Rabbin, hakkıyla görendir.
31:28	مَا خَلْقُكُمْ وَلَا بَعْثُكُمْ إِلَّا كَنَفْسٍ وَاحِدَةٍ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ
Diyanet Meali:	(Ey insanlar!) Sizin yaratılmanız ve öldükten sonra tekrar diriltilmeniz, ancak bir tek insanı yaratmak ve diriltmek gibidir. Şüphesiz Allah hakkıyla işitendir, hakkıyla görendir. *
35:31	إِنَّ اللَّهَ بِعِبَادِهِ لَخَبِيرٌ بَصِيرٌ
Diyanet Meali:	Şüphesiz Allah (kullarından) hakkıyla haberdardır. Onları hakkıyla görür.
35:45	فَإِذَا جَاءَ أَجَلُهُمْ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِعِبَادِهِ بَصِيرًا
Diyanet Meali:	Nihayet süreleri gelince, (gerekeni yapar). Çünkü Allah, kullarını hakkıyla görmektedir.
40:20	إِنَّ اللَّهَ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ
Diyanet Meali:	Şüphesiz Allah hakkıyla işitendir, hakkıyla görendir.
40:44	وَأُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ
Diyanet Meali:	“Ben işimi Allah’a havale ediyorum. Şüphesiz Allah, kullarını hakkıyla görendir.”
40:56	فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ
Diyanet Meali:	Sen Allah’a sığın. Şüphesiz O, hakkıyla işitendir, hakkıyla görendir.
42:11	لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ وَهُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ
Diyanet Meali:	O’nun benzeri hiçbir şey yoktur. O, hakkıyla işitendir, hakkıyla görendir.
42:27	وَلَٰكِنْ يُنَزِّلُ بِقَدَرٍ مَا يَشَاءُ إِنَّهُ بِعِبَادِهِ خَبِيرٌ بَصِيرٌ
Diyanet Meali:	Fakat O, rızkı dilediği ölçüde indirir. Şüphesiz O, kullarından hakkıyla haberdardır ve onları hakkıyla görendir.
49:18	إِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ غَيْبَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاللَّهُ بَصِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ
Diyanet Meali:	Şüphesiz Allah, göklerin ve yerin gaybını bilir. Allah, yaptıklarınızı hakkıyla görendir. *
58:1	وَاللَّهُ يَسْمَعُ تَحَاوُرَكُمَا إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ
Diyanet Meali:	Allah, sizin sürdürdüğünüz konuşmayı (zaten) işitmekteydi. Şüphesiz Allah hakkıyla işitendir, hakkıyla bilendir.
76:2	إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنْ نُطْفَةٍ أَمْشَاجٍ نَبْتَلِيهِ فَجَعَلْنَاهُ سَمِيعًا بَصِيرًا
Diyanet Meali:	Şüphesiz biz insanı, karışım hâlindeki az bir sudan (meniden) yarattık ve onu imtihan edeceğiz. Bu sebeple onu işitir ve görür kıldık. *

بَصِيرَةٌ : İsim. Çoğulu: بَصَائِرُ

6:104	قَدْ جَاءَكُمْ بَصَائِرُ مِنْ رَبِّكُمْ فَمَنْ أَبْصَرَ فَلِنَفْسِهِ
Diyanet Meali:	Rabbinizden size gerçekleri gösteren deliller geldi. Artık kim gözünü açar hakkı idrak ederse kendi yararınadır..
7:203	هَٰذَا بَصَائِرُ مِنْ رَبِّكُمْ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ
Diyanet Meali:	Bu (Kur’an âyetleri), Rabbinizden gelen basiretlerdir (Gönül gözlerini aydınlatan nurlardır). İman edecek bir topluluk için bir hidayet kaynağı ve bir rahmettir.”
12:108	قُلْ هَٰذِهِ سَبِيلِي أَدْعُو إِلَى اللَّهِ عَلَىٰ بَصِيرَةٍ أَنَا وَمَنِ اتَّبَعَنِي
Diyanet Meali:	De ki: “İşte bu benim yolumdur. Ben ve bana uyanlar bilerek Allah’a çağırırız.”
17:102	مَا أَنْزَلَ هَٰؤُلَاءِ إِلَّا رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ بَصَائِرَ
Diyanet Meali:	“İyi biliyorsun ki, bunları ancak, göklerin ve yerin Rabbi apaçık deliller olarak indirmiştir.”
28:43	بَصَائِرَ لِلنَّاسِ وَهُدًى وَرَحْمَةً لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ
Diyanet Meali:	(Andolsun, ilk nesilleri yok ettikten sonra Mûsâ’ya) -düşünüp ibret alsınlar diye- insanların kalp gözünü açan deliller ve bir hidayet rehberi, bir rahmet olarak (Kitab’ı, Tevrat’ı verdik).
45:20	هَٰذَا بَصَائِرُ لِلنَّاسِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ
Diyanet Meali:	Bu Kur’an, insanlar için kalp gözleri (konumundaki bir nur), kesin olarak inanan bir toplum için de bir hidayet ve bir rahmettir. *
75:14	بَلِ الْإِنْسَانُ عَلَىٰ نَفْسِهِ بَصِيرَةٌ
Diyanet Meali:	O gün insan kendi aleyhine şahittir. *

تَبْصِرَةٌ : İsim.

50:8	تَبْصِرَةً وَذِكْرَىٰ لِكُلِّ عَبْدٍ مُنِيبٍ
Diyanet Meali:	Bütün bunlar, içtenlikle Allah’a yönelen her kulun gönül gözünü açmak ve ona öğüt ve ibret vermek içindir. *

مُبْصِرٌ : İsim. İsm-i Fâil. İf’âl Bâbı (IV. Bâb). 

7:201	إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِنَ الشَّيْطَانِ تَذَكَّرُوا فَإِذَا هُمْ مُبْصِرُونَ
Diyanet Meali:	(Şüphe yok ki Allah’a karşı gelmekten sakınanlar), kendilerine şeytandan bir vesvese dokunduğu zaman iyice düşünürler (derhal Allah’ı hatırlarlar da) sonra hemen gözlerini açarlar.
10:67	هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِتَسْكُنُوا فِيهِ وَالنَّهَارَ مُبْصِرًا
Diyanet Meali:	O, içinde dinlenesiniz diye geceyi sizin için (karanlık); gündüzü ise aydınlık kılandır.
27:86	أَلَمْ يَرَوْا أَنَّا جَعَلْنَا اللَّيْلَ لِيَسْكُنُوا فِيهِ وَالنَّهَارَ مُبْصِرًا
Diyanet Meali:	Onlar görmüyorlar mı ki, biz geceyi içinde rahat etsinler diye, gündüzü de (her şeyi) gösterici (aydınlık) olarak yarattık.
40:61	اللَّهُ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِتَسْكُنُوا فِيهِ وَالنَّهَارَ مُبْصِرًا
Diyanet Meali:	Allah, içinde rahat edesiniz diye geceyi ve (her şeyi) gösterici (aydınlık) olarak da gündüzü yaratandır.

مُبْصِرَةٌ : İsim. İsm-i Fâil. İf’âl Bâbı (IV. Bâb). Müennes. Müzekkeri: مُبْصِرٌ

17:12	فَمَحَوْنَا آيَةَ اللَّيْلِ وَجَعَلْنَا آيَةَ النَّهَارِ مُبْصِرَةً
Diyanet Meali:	Gece alametini giderip gündüz alametini aydınlatıcı kıldık.
17:59	وَآتَيْنَا ثَمُودَ النَّاقَةَ مُبْصِرَةً فَظَلَمُوا بِهَا
Diyanet Meali:	(Nitekim) Semûd kavmine o dişi deveyi açık bir mucize olarak verdik de onlar bu yüzden zalim oldular.
27:13	فَلَمَّا جَاءَتْهُمْ آيَاتُنَا مُبْصِرَةً قَالُوا هَٰذَا سِحْرٌ مُبِينٌ
Diyanet Meali:	Nitekim âyetlerimiz kendilerine gerçeği gösterecek biçimde gelince, “Bu apaçık bir sihirdir” dediler. *

مُسْتَبْصِرِينَ : İsim. İsm-i Fâil. İstif’âl Bâbı (X. Bâb). Kurallı Erkek Çoğul. Nasb / Cerr Hali. Tekili: مُسْتَبْصِرٌ

29:38	فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِيلِ وَكَانُوا مُسْتَبْصِرِينَ
Diyanet Meali:	(Şeytan, onlara işlerini süslemiş) ve onları doğru yoldan alıkoymuştur. Hâlbuki onlar gözü açık kimselerdi.

بَصَرٌ : İsim. Çoğulu: أَبْصَارٌ

2:7	وَعَلَىٰ أَبْصَارِهِمْ غِشَاوَةٌ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ
Diyanet Meali:	Gözleri üzerinde de bir perde vardır. Onlar için büyük bir azap vardır.
2:20	يَكَادُ الْبَرْقُ يَخْطَفُ أَبْصَارَهُمْ كُلَّمَا أَضَاءَ لَهُمْ مَشَوْا فِيهِ
Diyanet Meali:	Şimşek neredeyse gözlerini alıverecek. Önlerini her aydınlatışında ışığında yürürler.
2:20	وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَذَهَبَ بِسَمْعِهِمْ وَأَبْصَارِهِمْ
Diyanet Meali:	Allah dileseydi, elbette onların işitme ve görme duyularını giderirdi.
3:13	إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَعِبْرَةً لِأُولِي الْأَبْصَارِ
Diyanet Meali:	Basireti olanlar için bunda elbette ibret vardır.
6:46	قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَخَذَ اللَّهُ سَمْعَكُمْ وَأَبْصَارَكُمْ
Diyanet Meali:	De ki: “Ne dersiniz, eğer Allah sizin kulağınızı ve gözlerinizi alırsa…”
6:103	لَا تُدْرِكُهُ الْأَبْصَارُ
Diyanet Meali:	Gözler O’nu idrak edemez ama …
6:103	وَهُوَ يُدْرِكُ الْأَبْصَارَ وَهُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ
Diyanet Meali:	O, gözleri idrak eder. O, en gizli şeyleri bilendir, (her şeyden) hakkıyla haberdar olandır.
6:110	وَنُقَلِّبُ أَفْئِدَتَهُمْ وَأَبْصَارَهُمْ كَمَا لَمْ يُؤْمِنُوا بِهِ أَوَّلَ مَرَّةٍ
Diyanet Meali:	Biz onların kalplerini ve gözlerini ters döndürürüz de ilkin ona iman etmedikleri gibi (mucize geldikten sonra da inanmazlar).
7:47	وَإِذَا صُرِفَتْ أَبْصَارُهُمْ تِلْقَاءَ أَصْحَابِ النَّارِ قَالُوا رَبَّنَا لَا تَجْعَلْنَا مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ
Diyanet Meali:	Gözleri cehennemlikler tarafına çevrildiği zaman, “Ey Rabbimiz! Bizi zalim toplumla beraber kılma” derler. *
10:31	أَمَّنْ يَمْلِكُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَمَنْ يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ
Diyanet Meali:	“Ya da işitme ve görme yetisi üzerinde kim mutlak hâkimdir? Ölüden diriyi kim çıkarıyor?”
14:42	إِنَّمَا يُؤَخِّرُهُمْ لِيَوْمٍ تَشْخَصُ فِيهِ الْأَبْصَارُ
Diyanet Meali:	Allah, onları ancak gözlerin dehşetle bakakalacağı bir güne erteliyor.
15:15	لَقَالُوا إِنَّمَا سُكِّرَتْ أَبْصَارُنَا بَلْ نَحْنُ قَوْمٌ مَسْحُورُونَ
Diyanet Meali:	Yine “Gözlerimiz döndürüldü, biz herhâlde büyülenmiş bir toplumuz” derlerdi. *
16:77	وَمَا أَمْرُ السَّاعَةِ إِلَّا كَلَمْحِ الْبَصَرِ أَوْ هُوَ أَقْرَبُ
Diyanet Meali:	Kıyamet’in kopması, bir göz kırpması gibi veya daha az bir zamandır.
16:78	وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ
Diyanet Meali:	Şükredesiniz diye size kulaklar, gözler ve kalpler verdi.
16:108	أُولَٰئِكَ الَّذِينَ طَبَعَ اللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمْ وَسَمْعِهِمْ وَأَبْصَارِهِمْ
Diyanet Meali:	İşte onlar, Allah’ın; kalplerini, kulaklarını ve gözlerini mühürlediği kimselerdir.
17:36	إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولَٰئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْئُولًا
Diyanet Meali:	(Hakkında kesin bilgi sahibi olmadığın şeyin peşine düşme). Çünkü kulak, göz ve kalp, bunların hepsi ondan sorumludur.
21:97	فَإِذَا هِيَ شَاخِصَةٌ أَبْصَارُ الَّذِينَ كَفَرُوا
Diyanet Meali:	Bir de bakarsın inkâr edenlerin gözleri açılıp donakalmıştır.
22:46	فَإِنَّهَا لَا تَعْمَى الْأَبْصَارُ وَلَٰكِنْ تَعْمَى الْقُلُوبُ الَّتِي فِي الصُّدُورِ
Diyanet Meali:	Çünkü gerçekte gözler değil, göğüslerdeki kalpler (kalp gözleri) kör olur.
23:78	وَهُوَ الَّذِي أَنْشَأَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ
Diyanet Meali:	Hâlbuki O, sizin için kulakları, gözleri ve gönülleri yaratandır.
24:30	قُلْ لِلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ
Diyanet Meali:	Mü’min erkeklere söyle, gözlerini haramdan sakınsınlar, ırzlarını korusunlar.
24:31	وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ
Diyanet Meali:	Mü’min kadınlara da söyle, gözlerini haramdan sakınsınlar…
24:37	يَخَافُونَ يَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِيهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ
Diyanet Meali:	Onlar, kalplerin ve gözlerin dikilip kalacağı bir günden korkarlar.
24:43	يَكَادُ سَنَا بَرْقِهِ يَذْهَبُ بِالْأَبْصَارِ
Diyanet Meali:	Bu bulutların şimşeğinin parıltısı neredeyse gözleri alacak.
24:44	يُقَلِّبُ اللَّهُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَعِبْرَةً لِأُولِي الْأَبْصَارِ
Diyanet Meali:	Allah, geceyi ve gündüzü döndürüp duruyor. Şüphesiz bunda basiret sahibi olanlar için bir ibret vardır. *
32:9	وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ قَلِيلًا مَا تَشْكُرُونَ
Diyanet Meali:	Sizin için işitme, görme ve idrak duygularını yarattı. Ne kadar az şükrediyorsunuz!
33:10	وَإِذْ زَاغَتِ الْأَبْصَارُ وَبَلَغَتِ الْقُلُوبُ الْحَنَاجِرَ
Diyanet Meali:	Hani gözler kaymış ve yürekler ağızlara gelmişti.
38:45	أُولِي الْأَيْدِي وَالْأَبْصَارِ
Diyanet Meali:	(Ey Muhammed!) Güçlü ve basiretli (kullarımız İbrahim’i, İshak’ı ve Yakub’u da an).
38:63	أَتَّخَذْنَاهُمْ سِخْرِيًّا أَمْ زَاغَتْ عَنْهُمُ الْأَبْصَارُ
Diyanet Meali:	“(Cehennemlik değillerdi de) biz onları alaya mı almış olduk, yoksa (buradalar da) gözlerimizden mi kaçtılar?” *
41:20	حَتَّىٰ إِذَا مَا جَاءُوهَا شَهِدَ عَلَيْهِمْ سَمْعُهُمْ وَأَبْصَارُهُمْ
Diyanet Meali:	Nihayet cehenneme vardıklarında, kulakları, gözleri … kendileri aleyhine şahitlik ederler.
41:22	وَمَا كُنْتُمْ تَسْتَتِرُونَ أَنْ يَشْهَدَ عَلَيْكُمْ سَمْعُكُمْ وَلَا أَبْصَارُكُمْ
Diyanet Meali:	“Siz (günahları işlerken) kulaklarınızın, gözlerinizin … aleyhinize şâhitlik etmesinden sakınmıyordunuz.”
45:23	وَجَعَلَ عَلَىٰ بَصَرِهِ غِشَاوَةً فَمَنْ يَهْدِيهِ مِنْ بَعْدِ اللَّهِ
Diyanet Meali:	Allah’ın, gözüne de perde çektiği kimseyi gördün mü? Şimdi onu Allah’tan başka kim doğru yola eriştirebilir?
46:26	وَجَعَلْنَا لَهُمْ سَمْعًا وَأَبْصَارًا وَأَفْئِدَةً
Diyanet Meali:	Kendilerine kulaklar, gözler ve kalpler vermiştik.
46:26	فَمَا أَغْنَىٰ عَنْهُمْ سَمْعُهُمْ وَلَا أَبْصَارُهُمْ وَلَا أَفْئِدَتُهُمْ مِنْ شَيْءٍ
Diyanet Meali:	Fakat kulakları, gözleri ve kalpleri kendilerine bir yarar sağlamadı.
47:23	أُولَٰئِكَ الَّذِينَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فَأَصَمَّهُمْ وَأَعْمَىٰ أَبْصَارَهُمْ
Diyanet Meali:	İşte bunlar, Allah’ın lânetleyip, kulaklarını sağır, gözlerini kör ettiği kimselerdir. *
50:22	فَكَشَفْنَا عَنْكَ غِطَاءَكَ فَبَصَرُكَ الْيَوْمَ حَدِيدٌ
Diyanet Meali:	Şimdi gaflet perdeni açtık; artık bugün gözün keskindir” (denir.)
53:17	مَا زَاغَ الْبَصَرُ وَمَا طَغَىٰ
Diyanet Meali:	Göz (gördüğünden) şaşmadı ve (onu) aşmadı. *
54:7	خُشَّعًا أَبْصَارُهُمْ يَخْرُجُونَ مِنَ الْأَجْدَاثِ كَأَنَّهُمْ جَرَادٌ مُنْتَشِرٌ
Diyanet Meali:	Gözleri düşmüş bir hâlde dağılmış çekirgeler gibi kabirlerden çıkarlar. *
54:50	وَمَا أَمْرُنَا إِلَّا وَاحِدَةٌ كَلَمْحٍ بِالْبَصَرِ
Diyanet Meali:	Emrimiz ancak bir tek emirdir. Göz kırpması gibidir. (Anında gerçekleşir.) *
59:2	فَاعْتَبِرُوا يَا أُولِي الْأَبْصَارِ
Diyanet Meali:	Ey basiret sahipleri, ibret alın.
67:3	فَارْجِعِ الْبَصَرَ هَلْ تَرَىٰ مِنْ فُطُورٍ
Diyanet Meali:	Bir kere daha bak! Hiçbir çatlak (ve düzensizlik) görüyor musun?
67:4	ثُمَّ ارْجِعِ الْبَصَرَ كَرَّتَيْنِ
Diyanet Meali:	Sonra tekrar tekrar bak…
67:4	يَنْقَلِبْ إِلَيْكَ الْبَصَرُ خَاسِئًا وَهُوَ حَسِيرٌ
Diyanet Meali:	Bakışların (aradığı çatlak ve düzensizliği bulamayıp) âciz ve bitkin hâlde sana dönecektir.
67:23	وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ قَلِيلًا مَا تَشْكُرُونَ
Diyanet Meali:	“O, sizi yaratan ve size kulaklar, gözler ve kalpler verendir. Ne kadar da az şükrediyorsunuz!”
68:43	خَاشِعَةً أَبْصَارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ
Diyanet Meali:	Gözleri dönmüş olarak yüzlerini zillet bürür.
68:51	وَإِنْ يَكَادُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَيُزْلِقُونَكَ بِأَبْصَارِهِمْ
Diyanet Meali:	Şüphesiz inkâr edenler … neredeyse seni gözleriyle devirecekler.
70:44	خَاشِعَةً أَبْصَارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ
Diyanet Meali:	Gözleri inmiş, kendilerini zillet kaplamış bir hâlde…
75:7	فَإِذَا بَرِقَ الْبَصَرُ
Diyanet Meali:	Gözler kamaştığı zaman…*
79:9	أَبْصَارُهَا خَاشِعَةٌ
Diyanet Meali:	Onların gözleri (korku ile) inecektir. *