Yeryüzü Yıldızları 60 Seçkin Sahabenin Hayatı
 |
|
 |
TUFEYL b. AMR ed-DEVSÎ
Hidâyete Ermiş Fıtrat
Devs diyarında, şerefli ve cömert bir aile içinde büyüdü, gelişti
Şiir yeteneği verilmişti kendisine... Şöhreti ve yeteneği kabileler arasında yayıldı
Ukaz mevsiminde, Arap şairleri her taraftan akın edip geldiklerinde, halk toplanıp yığıldığında ve şairleriyle övündüğünde Tufeyl de başlardaki yerini alırdı.
Ukaz mevsimi dışında da Mekkeye sık sık gelirdi. Bir ziyaretinde, Resûlullah (s.a.v.) davetini açıktan yapmaya başlamıştı Kureyş, Tufeylin onu bulup müslüman olmasından ve şiir yeteneğini İslâmın hizmetinde kullanmasından korkmuştu. Bu Kureyş ve putları için felaketlerin en büyüğü olurdu. Onun için etrafını sararak, ona eğlence, zevk ve rahat edebilmesi için her türlü konuk konforunu hazırladılar. Sonra onu Resûlullah (s.a.v.) ile buluşmaktan uyardılar.
Ona şöyle diyorlardı: Bir sözü var ki, kişi ile babasının, kişi ile kardeşinin, kişi ile hanımının arasını açıyor. Biz ondan senin ve kavmin adına korkuyoruz. Onunla konuşma, ondan bir şey dinleme..! Haberin geri kalanını Tufeylin bizzat kendisinden dinleyelim. Diyor ki: Vallahi üzerime o kadar düştüler ki, onunla karşılaşmamaya ve ondan bir şey dinlememeye karar verdim. Kâbeye gittiğimde konuşursa dediklerini duymamak için kulaklarıma pamuk tıkadım.
Onu Kâbede namaz kılarken buldum. Yakınında bir yerde durdum. Allah mutlaka duymamı diledi ve ben de çok güzel şeyler dinledim Kendi kendime Hay anasız kalasın! O gerçekten akıllı ve duygu yüklü bir insan. Ben ise iyiyle kötüyü ayırt edebilecek biriyim. Adamın söylediklerine biraz kulak vermemin ne sakıncası var. Anlattıkları güzel şeylerse kabul ederim; değilse ondan uzaklaşırım. dedim. Hz. Peygamber evine gidinceye kadar bekledim. Eve girince arkasından ben de girdim.
Ona: Hey Muhammed! Kavmin senin hakkında bana şöyle şöyle dedi Beni sana karşı öyle korkuttular ki, seni duymamak için kulaklarıma pamuk tıkadım. Fakat Allah seni dinlememi diledi ve ben de senden çok güzel sözler dinledim Bana hakkındaki gerçeği anlat. dedim.
Resûlullah (s.a.v.) bana İslâmı arz etti ve Kurândan bölümler okudu Vallahi bundan daha güzel bir söz ve daha adil bir hüküm işitmedim! Hemen müslüman oldum. Kelime-i şehâdet getirdim ve dedim ki: Ya Resûlullah, ben kavmimde sözü dinlenir birisiyim. Onlara dönüyorum. Onları da İslâma davet edeceğim. Onları davet ettiğim şeyde bana yardımcı olacak bir âyet vermesi için Allaha dua et Hz. Peygamber (s.a.v.) Allahım ona bir âyet ver. buyurdu.
Allah Teâlâ kitabında Sözü
dinleyip en güzeline tabi olan o kimseleri övmektedir (Zümer, 18).
İşte şimdi biz onlardan birisiyle buluşuyoruz
O, olgun fıtrat çehrelerinden, samimi bir çehredir. Allahın, elçisinin
kalbine indirdiği rüşd ve hayır âyetlerinden bazılarını duyar duymaz
bütün işitme duyuları ve kalbi açılmış ve biat etmişti. Sadece bu değil.
Aksine derhal kavmini bu hak dine ve sırat-ı müstakime davette üzerine
düşen sorumluluğu kendiliğinden yüklendi. Bunun içindir ki, daha
memleketi ve evi olan Devs diyarına varır varmaz kalbindeki inanç ve
ısrarla, babasıyla yüzleştiğini görüyoruz. Allaha davet eden Resûlden
bahsettikten sonra babasını İslâma davet ediyor.
Onun yüceliğinden, temizliğinden, emanetinden, âlemlerin Rabbi Allaha olan ihlasından ve alçakgönüllüğünden bahsetti. Babası o anda müslüman oldu Sonra annesine döndü, o da müslüman oldu Sonra hanımına O da müslüman oldu İslâmın, evini doldurmasından duyduğu huzurla aşiretine ve bütün Devs halkına gitti. Onlardan Ebû Hüreyre (r.a.)den başka kimse müslüman olmadı. Onu dışlamaya başladılar, ondan uzaklaştılar.
Onların aralarında bulundu. Onlara karşı sabrı, tahammülü tükenince, bineğine binip Resûlullah (s.a.v.)e dönmek, ona şikayette bulunmak ve öğrettiklerinden daha fazla almak üzere mesafeler katetti. Mekkeye varınca Resûlullah (s.a.v.)in evine koştu.
Özlemişti onu Peygamber (s.a.v.)e dedi ki: Ey Allahın Resûlü! Devste, zina ve faiz bana karşı galip geldi. Allaha dua et, Devsi helak etsin Resûlullah (s.a.v.)in ellerini semaya doğru kaldırıp: Allahım! Devse hidâyet ver, onları müslüman et. dediğini görünce, bu sürpriz onu dehşete düşürdü. Sonra Resûlullah (s.a.v.) ona dönerek dedi ki: Kavmine dön, onları davet et ve onlara yumuşak davran. Bu manzara, Tufeylin sesini güzelliklerle, ruhunu da barışla doldurdu. Bu merhametli insan, Peygamberi kendisine öğretmen ve üstad ve de İslâmı, din ve rızasının bulunduğu şey yaptığı için Allaha hamdın en güzeliyle hamd etti.
Memleketine ve kavmine dönmek üzere kalktı Orada, Resûlullah (s.a.v.)in kendisine tavsiye buyurduğu gibi onları yumuşaklıkla ve sabırla İslâma davet etmeye başladı. Kavmi arasında geçirdiği süre zarfında, Resûlullah (s.a.v.) Medineye hicret etmiş ve Bedir, Uhud ve Hendek gazveleri yapılmıştı. Resûlullah (s.a.v.) Hayberde iken ve Allah onun fethini müslüman-lara nasip ettiğinde, Devsten seksen aileden oluşan muhteşem bir grup Resûlullah (s.a.v.)e tekbirlerle ve tehlillerle geldiler.
Önünde oturarak arda arda biat etmeye başladılar. O Coşkulu manzara ve mübarek biatları bittikten sonra Tufeyl b. Amr oturup düşünmeye başladı. Resûlullah (s.a.v.)e geldiği ve ondan ellerini semaya kaldırıp Allahım! Devsi helak et! diye beddua etmesini istediği günü hatırladı.
O, dua ile yakarmış ve onu hayrette bırakmıştı. Allahım, Devsi hidâyete erdir ve onları müslüman yap! diyordu. Ve Allah Devsi hidâyete erdirmişti. Onları müslüman yapmıştı. İşte onlar... Onlardan seksen ev ve aile Halkının ekseriyetini teşkil ediyorlardı. Resûlullah (s.a.v.)in arkasında tertemiz saflardaki yerlerini aldılar.
Tufeyl, mümin cemaat ile beraber görevine devam ediyordu. Mekke fethedildiği gün on bin müslümanla birlikte yolunda bükülmeden, kibirlenmeden ve kin gütmeden gidiyordu. Aksine, bu yakın fethi ve apaçık zarferi lütfettiğinden dolayı Allaha şükretmek için huşû ve saygı ile alınlarını eğiyorlardı.. Tufeylin, Resulullah (s.a.v.)in Kâbenin putlarını kırıp, onu uzun süren o pislikten temizlediğini gördü. Hemen orada ed-Devsî, Amr b. Humemeye ait bir putu hatırladı.
Ona misafir olarak geldiği vakitlerde beraberce giderler ve önünde huşû ile durup ona yakarırlardı. Şimdi, o günlerin günahlarını silmek için Tufeyle fırsat doğmuştu. Orada, Amr b. Humemenin putunu yıkmak için izin istedi. Bu put Zül-kefeyn diye anılırdı. Peygamber (s.a.v.) ona izin verdi.
Ve Tufeyl, gider ve üzerine ateş yakar. Alevi azaldıkça onu arttırır ve şu beyti söylerdi: Ey Zülkefeyn, sana tapanlardan değilim... Doğumumuz senin doğumundan eskidir... Ateşi kalbine dordurdum. Peygamberle birlikte yaşadı.
Arkasında namaz kılar, ondan öğrenir ve onunla savaşlara katılırdı. Resûlullah (s.a.v.), Yüce Dosta irtihal eder. Tufeyl, Resûlullah (s.a.v.)in vefatıyla, bir müslüman olarak yükümlülüklerinin bitmediğini aksine yeni başladığını gördü. Böylece riddet savaşları henüz başlamıştı, kolları ve paçaları sıvamış, şehadeti özleyenin şevkiyle o şiddetli ve çetin savaşlara katılıyordu.
Riddet savaşlarının hepsine katıldı Yemame savaşında bulundu. Oğlu Amr b. Tufeyl de beraberindeydi. Savaşın başlangıcında oğluna, Müseylime ordusuna karşı ölümü ve şehâdeti dileyen birisi gibi savaşmasını tavsiye ediyordu. Ve Tufeyl ona bu savaşta öleceğini hissettiğini haber verdi. Böylece kılıcını kuşanarak bir asîl gibi savaştı.
Kılıcıyla hayatını müdafaa etmiyor; aksine, hayatıyla kılıcını savunuyordu. Ölüp cesedi düştüğünde, henüz ölmemiş; diğer birinin eli onunla vursun diye kılıcı sapasağlam ve keskin bir hâlde kalmıştı. O savaşta Tufeyl ed-Devsî (r.a.) şehid düştü Cesedi darbeler altında yere yıkıldı. Kalabalıklar arasında kendisini göremeyen oğluna el sallıyordu. Kendisini takip edip, ardından yetişsin der gibiydi. Nitekim ona yetişti; ama bir müddet sonra Amr b. Tufeyl Şamda Yermûk savaşına mücahid olarak katılmış ve şehid olarak vefat etmişti.
Son nefesini verirken, sağ kolunu
uzatıyor. Avucunu açıyordu. Sanki birisiyle tokalaşacaktı. Kim bilir...?
Belki de o saatte babasının ruhuyla tokalaşıyordu