KÖK HARFLER: ش ر ي
ANLAM:
شَرَى : Bir şeyi bir bedel karşılığında satmak ya da vermek. Bir şeyi bir bedel karşılığında satın almak ya da edinmek. Bir şeyi satın alarak elde etmek.
AÇIKLAMA:
xx
DİĞER BAZI TÜREVLER:
xx
KUR’ÂN’DA GEÇEN TÜREVLERİ:
Aşağıdaki tabloda Kur’ân’da geçen ve bu kökten gelen kelime türevleri, bunların gramatik adlandırılışları, Kur’ân’da kaç kere geçmiş olduğu belirtilmiş ve örnek bir ayet için, sûre/âyet numarası verilmiştir.
|
| Tür | Adet | Anlam | Örnek |
| شَرَى | fiil-I | 4 | Sattı | 12/20 |
| اِشْتَرَى | fiil-VIII | 21 | Sattı, satın aldı | 31/6 |
|
| Toplam | 25 |
|
|
BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR:
Kök Harflerinin Yer Değişimi
Mahreci Benzeyen Kökler
Benzer Manada Kelimeler
- شَرِيَ
- اِسْتَشْرَى > bu kök
- اِمْتَعَضَ
- اِسْتَشَاطَ
- اِشْتَرَى
- شَرَى > bu kök
- اِسْتَشْرَى
- اِزْدَادَ > bak: ز ي د
- تَفَاقَمَ
- تَفَشَّى
- اِسْتَفْحَلَ
- شُرْيَانٌ
- وَرِيدٌ > bak: و ر د
- عِرْقٌ
- نِيَاطٌ
Zıt Manada Kelimeler
TÜRKÇEYE GEÇEN KELİMELER:
Aşağıdaki tabloda bu kökten Türkçeye geçmiş olan kelimeler, bunların Arapça yazılışları, Türkçe anlamları verilmiştir. Bu kelimelerin bazılarına günümüz Türkçesinde pek rastlanmaz. Daha çok Osmanlıca metinlerde görülmektedir.
| Şirâ’ | شِرَاء | Satın alma. |
| İştirâ’ | اِشْتِرَاء | Satın almak. |
| Müşterî | مُشْتَرِى | Satın alan. İstekli, arzulu. |
| İstişrâ’ | اِسْتِشْرَاء | Satın alma. Satın almak isteme. |
ÂYETLER:
DİKKAT! İncelediğimiz kökten gelen kelimeleri, Kur’an-ı Kerim’deki yerlerinde, yakın çevresindeki kelimelerle ilişkilerini gösterecek şekilde listeliyoruz. Uzun ayetlerin sadece bir bölümünü ele aldık. Bazı ayetlerin sadece bir kısmını gördüğümüz için, ayetler hakkında yanlış bir hüküm verilmemesi gerekir. Tamamını ele aldığımız ayetlerin meallerinin sonuna bir yıldız (*) işareti konmuştur.
شَرَى : Fiil-I.
| 2:102 | وَلَبِئْسَ مَا شَرَوْا بِهِ أَنْفُسَهُمْ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ |
| Diyanet Meali: | Kendilerini karşılığında sattıkları şey ne kötüdür! Keşke bilselerdi! |
| 2:207 | وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ |
| Diyanet Meali: | İnsanlardan öylesi de vardır ki, Allah’ın rızasını kazanmak için kendini feda eder. |
| 4:74 | فَلْيُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ الَّذِينَ يَشْرُونَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا بِالْآخِرَةِ |
| Diyanet Meali: | O hâlde, dünya hayatını ahiret hayatı karşılığında satanlar, Allah yolunda savaşsınlar. |
| 12:20 | وَشَرَوْهُ بِثَمَنٍ بَخْسٍ دَرَاهِمَ مَعْدُودَةٍ |
| Diyanet Meali: | Onu ucuz bir fiyata, birkaç dirheme sattılar. |
اِشْتَرَى : Fiil-VIII.
| 2:16 | أُولَٰئِكَ الَّذِينَ اشْتَرَوُا الضَّلَالَةَ بِالْهُدَىٰ |
| Diyanet Meali: | İşte onlar, hidayete karşılık sapıklığı satın almış kimselerdir. |
| 2:41 | وَلَا تَشْتَرُوا بِآيَاتِي ثَمَنًا قَلِيلًا وَإِيَّايَ فَاتَّقُونِ |
| Diyanet Meali: | Âyetlerimi az bir karşılığa değişmeyin ve bana karşı gelmekten sakının. |
| 2:79 | ثُمَّ يَقُولُونَ هَٰذَا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ لِيَشْتَرُوا بِهِ ثَمَنًا قَلِيلًا |
| Diyanet Meali: | (Vay o kimselere ki, elleriyle Kitab’ı yazarlar) sonra da onu az bir karşılığa değişmek için, “Bu, Allah’ın katındandır” derler. |
| 2:86 | أُولَٰئِكَ الَّذِينَ اشْتَرَوُا الْحَيَاةَ الدُّنْيَا بِالْآخِرَةِ |
| Diyanet Meali: | Onlar, ahireti verip dünya hayatını satın alan kimselerdir. |
| 2:90 | بِئْسَمَا اشْتَرَوْا بِهِ أَنْفُسَهُمْ |
| Diyanet Meali: | Karşılığında nefislerini sattıkları şeyi (kıskançlıkları sebebiyle Allah’ın, kullarından dilediğine lütfuyla indirdiği vahyi inkâr etmeleri) ne kötüdür! |
| 2:102 | وَلَقَدْ عَلِمُوا لَمَنِ اشْتَرَاهُ مَا لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ خَلَاقٍ |
| Diyanet Meali: | Andolsun, onu satın alanın ahirette bir nasibi olmadığını biliyorlardı. |
| 2:174 | وَيَشْتَرُونَ بِهِ ثَمَنًا قَلِيلًا أُولَٰئِكَ مَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ إِلَّا النَّارَ |
| Diyanet Meali: | (Allah’ın indirdiği kitaptan bir kısmını gizleyip) onu az bir bedel ile değişenler (var ya); işte onlar karınlarına ateşten başka bir şey doldurmuyorlar. |
| 2:175 | أُولَٰئِكَ الَّذِينَ اشْتَرَوُا الضَّلَالَةَ بِالْهُدَىٰ وَالْعَذَابَ بِالْمَغْفِرَةِ |
| Diyanet Meali: | İşte bunlar hidayeti verip sapıklığı, bağışlanmayı verip azabı satın alanlardır. |
| 3:77 | إِنَّ الَّذِينَ يَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَأَيْمَانِهِمْ ثَمَنًا قَلِيلًا أُولَٰئِكَ لَا خَلَاقَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ |
| Diyanet Meali: | Şüphesiz, Allah’a verdikleri sözü ve yeminlerini az bir karşılığa değişenler var ya, işte onların ahirette bir payı yoktur. |
| 3:177 | إِنَّ الَّذِينَ اشْتَرَوُا الْكُفْرَ بِالْإِيمَانِ لَنْ يَضُرُّوا اللَّهَ شَيْئًا |
| Diyanet Meali: | İman karşılığında küfrü satın alanlar Allah’a hiçbir zarar veremezler. |
| 3:187 | فَنَبَذُوهُ وَرَاءَ ظُهُورِهِمْ وَاشْتَرَوْا بِهِ ثَمَنًا قَلِيلًا |
| Diyanet Meali: | Fakat onlar (verdikleri söz)ü, arkalarına atıp onu az bir karşılığa değiştiler. |
| 3:187 | فَنَبَذُوهُ وَرَاءَ ظُهُورِهِمْ وَاشْتَرَوْا بِهِ ثَمَنًا قَلِيلًا فَبِئْسَ مَا يَشْتَرُونَ |
| Diyanet Meali: | Fakat onlar (verdikleri söz)ü, arkalarına atıp onu az bir karşılığa değiştiler. Yaptıkları bu alışveriş ne kadar kötüdür! |
| 3:199 | خَاشِعِينَ لِلَّهِ لَا يَشْتَرُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ ثَمَنًا قَلِيلًا |
| Diyanet Meali: | (Kitap ehlinden öyleleri var ki, Allah’a, size indirilene ve kendilerine indirilene) Allah’a derinden saygı duyarak inanırlar. Allah’ın âyetlerini az bir değere satmazlar. |
| 4:44 | يَشْتَرُونَ الضَّلَالَةَ وَيُرِيدُونَ أَنْ تَضِلُّوا السَّبِيلَ |
| Diyanet Meali: | Onlar sapıklığı satın alıyorlar ve sizin de yoldan sapmanızı istiyorlar. |
| 5:44 | فَلَا تَخْشَوُا النَّاسَ وَاخْشَوْنِ وَلَا تَشْتَرُوا بِآيَاتِي ثَمَنًا قَلِيلًا |
| Diyanet Meali: | Şu hâlde, siz de insanlardan korkmayın, benden korkun ve âyetlerimi az bir karşılığa değişmeyin. |
| 5:106 | فَيُقْسِمَانِ بِاللَّهِ إِنِ ارْتَبْتُمْ لَا نَشْتَرِي بِهِ ثَمَنًا |
| Diyanet Meali: | Eğer şüphe ederseniz, (onları namazdan sonra alıkorsunuz da) Allah adına, “(Akraba da olsa), şahitliğimizi hiçbir karşılığa değişmeyiz…” diye yemin ederler. |
| 9:9 | اشْتَرَوْا بِآيَاتِ اللَّهِ ثَمَنًا قَلِيلًا فَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِهِ |
| Diyanet Meali: | Allah’ın âyetlerini az bir karşılığa değiştiler de insanları O’nun yolundan alıkoydular. |
| 9:111 | إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَىٰ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنْفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ |
| Diyanet Meali: | Şüphesiz Allah, mü’minlerden canlarını ve mallarını, kendilerine vereceği cennet karşılığında satın almıştır. |
| 12:21 | وَقَالَ الَّذِي اشْتَرَاهُ مِنْ مِصْرَ لِامْرَأَتِهِ أَكْرِمِي مَثْوَاهُ |
| Diyanet Meali: | Onu satın alan Mısırlı kişi, hanımına dedi ki: “Ona iyi bak.” |
| 16:95 | وَلَا تَشْتَرُوا بِعَهْدِ اللَّهِ ثَمَنًا قَلِيلًا |
| Diyanet Meali: | Allah’a verdiğiniz sözü az bir karşılığa değişmeyin. |
| 31:6 | وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ |
| Diyanet Meali: | İnsanlardan öylesi vardır ki, (bilgisizce) Allah yolundan saptırmak için, eğlencelik asılsız ve faydasız sözleri satın alır. |