Dini Terimler Sözlüğü

A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z

Ü

üç aylar

Kamerî takvime göre, peş peşe gelen ve Müslümanlarca mübarek sayılan recep, şaban ve ramazan ayları.

Üç aylarda oruç tutmak, nafile ibadet yapmak, Allah’ın bağışlaması için dua etmek ve fakirlere yardımda bulunmak özellikle teşvik edilmiştir. Regaib, miraç, berat ve kadir gibi önemli kutsal geceler de üç ayların içindedir.



ülfet

1. Dostluk, arkadaşlık, kalplerin ısınması, kaynaşma, gönüllerin birleşmesi.

2. Ahlakı güzel ve başkalarına yararı olan insanlarla nitelikli dostluklar kurup onlarla görüşme, konuşma.

“Mümin, ülfet eden ve kendisiyle ülfet edilendir. Ülfet etmeyen ve kendisiyle ülfet edilmeyen kimsede hayır yoktur. İnsanların en hayırlısı başkalarına yararlı olandır.”

Hadis-i Şerif



ümmet

1. Topluluk, cemaat, millet, nesil.

“Sizden, insanları hayırlı şeyleri yapmaya çağıran, iyiliği emreden, kötülükleri engelleyen bir ümmet olsun.”

Kur’an-ı Kerim 3/104

2. İslam dini.

“İnsanlar tek bir ümmetti; (daha sonra) aralarında ayrılığa düştüler.”

Kur’an-ı Kerim 10/19

3. Din ve inanç birliği temelinde bir araya gelen ve aynı peygambere bağlanan insanlar topluluğu, bir din üzerinde birleşen millet.

“(Ey Muhammed ümmeti!) İşte sizin bu ümmetiniz bir tek ümmettir. (Hepiniz İslam dinine bağlısınız) Ben de sizin Rabbinizim.”

Kur’an-ı Kerim 23/52

4. İnsanlığa önder olan ve kendisine uyulan nitelikli kişi, lider.

“İbrahim, Allah’ı birleyerek ona boyun eğip ibadet eden bir ümmet idi. O (hiçbir zaman) müşriklerden olmadı.”

Kur’an-ı Kerim 16/120

5. Zaman, müddet, süre.

“Ant olsun ki onların (inkâr edenlerin) azabını belirli bir ümmete kadar ertelesek, ‘o azabın gelmesini engelleyen nedir?’ derler. Bilin ki onlara azap geldiği gün, artık geri çevrilmez; alaya aldıkları şey onları mahvedecektir.”

Kur’an-ı Kerim 11/8



ümmi

1. Okuma yazma bilmeyen.

“Onlar ki yanlarındaki Tevrat ve İncil’de (sıfatlarını) yazılı buldukları peygambere -ümmi olan Resule- uyarlar. O ümmi peygamber onlara iyiliği emreder, kötülüğü yasaklar…”

Kur’an-ı Kerim 7/157

2. Anasından doğduğu gibi saf, temiz kalmış, manevi kirlenmeye uğramamış kimse.

3. Arap milletine mensup olan.

“Kitap ehli arasında kantarla emanet bıraksan, onu sana hemen ödeyecek olan ve bir dinar emanet verecek olsan, tepesine dikilmedikçe onu sana ödemeyecek olanlar vardır. Onların (böyle davranmalarının sebebi): ‘Ümmilere karşı üzerimizde hiçbir sorumluluk yoktur.’ demelerindendir. Onlar bile bile Allah’a karşı yalan söylemektedirler.”

Kur’an-ı Kerim 3/75

4. Kendilerine vahyedilmiş belli bir kitabı olmayan topluluk.

“(Ey Muhammed!) Seninle (din konusunda) tartışmaya girerlerse onlara şöyle söyle: ‘Ben ve bana uyanlar, bütün benliğimizle Allah’a yöneldik. Daha önceden kendilerine kitap verilenlere ve ümmilere; “Siz de (Allah’a) teslim oldunuz mu? de’…”

Kur’an-ı Kerim 3/20



Ümmülkitab

1. Olmuş ve olacak her şeyin bilgisinin içerisinde yazılı olduğu ana kitap, Levhimahfuz; manevi levha.

“Allah (önceki mesajlarından) dilediğini yürürlükten kaldırır, dilediğini bırakır, pekiştirir. Çünkü Ümmülkitap Allah’ın katındadır.”

Kur’an-ı Kerim 13/39

2. “Kur’an-ı Kerim’in içerdiği bütün konuların özeti.” anlamında Fatiha Suresi.

“Kim, kılmış olduğu namazda Ümmülkitabı okumazsa onun namazı eksiktir.”

Hadis-i Şerif

3. Kur’an-ı Kerim’in isimlerinden birisi.

4. (Küçük ü ile) Kur’an-ı Kerim’deki helaller ve haramlar; Kur’an-ı Kerim’in temel ilke ve prensipleri.

“Kur’an-ı Kerim’i sana Allah indirdi. Onun bazı ayetleri ümmülkitap olan muhkem ayetlerdir...”

Kur’an-ı Kerim 3/7



Ümmülkura

“Yeryüzünde, Allah rızası için ilk inşa edilen mabedin bulunduğu; pek çok peygambere ev sahipliği ve davet merkezliği yapan ve sığınanlar için güvenli kılınan şehirlerin anası.” anlamında Mekke.

“Ey Muhammed! Böylece, Ümmülkura ve çevresinde bulunanları, geleceğinde şüphe olmayan mahşer günü ile uyarman için sana Arapça okunan bir kitap vahyettik…”

Kur’an-ı Kerim 42/7



ümmülmüminin

Kur’an-ı Kerim’e göre bütün müminlerin anneleri kabul edilen Hz. Muhammed’in eşleri.

Hz. Peygamber’in ilk eşi Hz. Hatice’dir. Onunla evlendiğinde Hz. Peygamber 25 yaşındadır. Hz. Hatice ile 25 yıl evli kalmıştır. Hz. Peygamber 50 yaşını aşmışken Hz. Hatice vefat etmiştir. Hz. Hatice’den sonraki en meşhur eşi Hz. Aişe’dir. Hz. Peygamber diğer evliliklerini siyasi, askerî ve sosyal gerekçelerle yapmıştır. Onun eşleri bütün müminlerin öz anneleri gibidir. Bu nedenle hiç kimse onlarla evlenemez ve Hz. Peygamber’in vefatından sonra da kimse onlarla evlenmemiştir.



üsveyihasene

1. En güzel örnek.

2. Hz. Peygamber’in örnek ahlakıyla ahlaklanarak başkalarına da örnek olma.

3. “İnanç, ibadet, ticaret, eğitim, öğretim ve ahlak başta olmak üzere hayatın her alanında Müslümanların kendilerine örnek almaları gereken tek ve en güzel model.” anlamında Hz. Muhammed’in sıfatı.

“Şüphesiz Allah’ın Resulünde sizin için, Allah’a ve ahiret gününe kavuşmaya iman eden ve Allah’ı çokça anan kimseler için üsveyihasene vardır.”

Kur’an-ı Kerim 33/21



Üzeyir

Kur'an-ı Kerim’de adı geçen fakat peygamber olup olmadığı kesin olarak belirtilmeyen kişi.

Üzeyir’in, Harun Peygamberin soyundan geldiği söylenmektedir. Üzeyir, hayatı boyunca Allah’ın rızasını kazanmak için her türlü kötülükten kaçınmıştır. Çevresindeki insanları da Allah’ın emirlerine ve yasaklarına uymaya çağırmıştır. Allah’ın birliğini insanlara anlatma konusunda çaba göstermiştir. Yahudiler, onu “Allah’ın oğlu” diye nitelendirerek yanlış yola sapmışlardır. Tarihî anlatımlara göre, Hz. Musa’nın getirmiş olduğu İslam dinini ve Tevrat’ı yorumlayarak İsrailoğulları arasında önemli bir görev yapmıştır.